Aflevering Nieuwjaarsuitzending Met Lieven Boeve

1. Welke gebeurtenis in 2021 was voor jou een grote inspiratie?  De grote overstromingen in de zomer van 2021 was voor mij een contrastervaring, in de betekenis zoals Schillebeeckx het zegt. Er zit een donkere kant aan namelijk, de wanhoop van het individu en ook de wanhoop van de samenleving maar tevens komt ook de andere kant boven: de wetenschap dat we heel veel kunnen als we allen samen aan de kar trekken. Want, in de grond, als het er echt om spant dan deugen de meeste mensen. Zoals Bregman het zei in zijn boek.  2. Wat is jouw beste herinnering aan uw schooltijd in het katholiek onderwijs.  De vastenvoettocht naar Isenberge. Al wandelend gebeuren er mooie dingen doordat mensen aan de praat raken met elkaar. Ik ben blij dat er in vele scholen aandacht is voor bezinningsdagen.  3. Heeft u zelf nooit de ambitie gehad om godsdienstleerkracht te worden?  Natuurlijk, ieder onderwijsniveau waar ik les had daar wou ik leerkracht worden, dat begon in het lager onderwijs en dat ging zo door tot aan de universiteit.  4. Hoe verklaar je het succes van het Katholiek Onderwijs Vlaanderen. 1/7 Vlaming werkt of studeert aan een katholieke onderwijs.  Als je kijkt naar de kwantiteit ligt de verdienste van dat succes ook een stuk in het verleden. Het Katholieke geloof heeft een heel groot emanciperend effect gehad na de tweede wereldoorlog.  We moeten ook vaststellen dat we ieder jaar toch aan marktaandeel verliezen. Hiervoor zijn verschillende redenen. We moeten onze gebouwen zelf financieren, we krijgen minder toelage van de overheid, gemeente en provincies (als bij het gemeentelijk en provinciaal onderwijs), ouders moeten dus vaak wat meer bijdragen in de schoolrekening. Toch behouden we enorme aandelen, namelijk 60% van het basisonderwijs, 70% van het secundair onderwijs, 50% van het hoger onderwijs. Dat wil zeggen dat mensen die minder kerkbetrokken zijn of niet katholiek zijn toch blijven vertrouwen hebben in wat wij doen.  De katholieke dialoogschool was er al voor we er een naam voor hadden. Maar we hebben dat, weliswaar vanuit een academische setting, dat project een taal te geven. We gaven een setting aan dingen die aan het groeien waren. Wanneer je er taal aan geeft dan kan je er ook beleid op zetten. We zijn nog nooit zo katholiek geweest omdat we het nu meer zeggen. We duiden het nu meer omdat mensen dat vroeger spontaan wisten.  https://pro.katholiekonderwijs.vlaanderen/vademecum-zorg-en-kansen/theme_detail_root 5. Eventueel centrale examens, een batterij aan door de overheid opgelegde eindtermen,… hoe kunnen wij als katholieke school onze identiteit bewaken?  Men wil teveel sturen wat er in de klas gebeurt. Onze klacht van Katholiek Onderwijs Vlaanderen is dat er teveel eindtermen zijn en dat deze te complex zijn maar ook te sturend. Je hebt ruimte nodig om het onderwijs te kunnen bieden wat je wil bieden. Dat is ook de titel van ons congres op 7 maart “Ruimte voor kwaliteit”.  De overheid vandaag is zeer sturend onder het voorwendsel van kwaliteit. We krijgen controlemechanismes die ervoor zorgen dat onderwijs verengd wordt. Het feit dat we in de PISA-testen achteruit gegaan zijn heeft te maken met de invoering van eindtermen als minimumdoelen. Dit zorgt voor een verschraling van de kwaliteit van onderwijs.  Op eenvoudige vraag hebben 107 schoolbesturen (meer dan de helft van het secundair onderwijs) zich spontaan aangemeld om mee te gaan naar het grondwettelijk hof, dus het is niet enkel Lieven Boeve in de ivoren toren van de Guimardstraat. De scholen zien dat er iets op hun afkomt en dat structureel de mooie variëteit van het katholiek onderwijs op het spel staat.  6. Hoe zie je de verhouding burgerschapsvorming en godsdienstonderwijs?  De roep vanuit de eindtermen op burgerschap heeft een stukje te maken met secularisering, detraditionalisering en pluralisering. Het feit dat we als samenleving nauwelijks nog een consensus hebben. Vroeger gaf veelal religie die consensus. De levensbeschouwelijke dynamiek waarin mensen zitten komt niet ter sprake in zo een vak. We mogen in Vlaanderen geen eindtermen exclusief aan godsdienst toewijzen. We mogen dit wel doen maar dan moeten we ze minstens ook in een ander vak hebben.  7. Het leerkrachtentekort is dramatisch en je pleit voor een ambitieuze herwaardering van het lerarenberoep. Hoe zie je de job van leraar over 5 jaar? En die van godsdienstleraar?  Genoeg kwaliteitsvolle leraren! In slinkende mate gaan er leerlingen met een aso-achtergrond naar de hogeschool voor de lerarenopleiding. Dit doet niets af aan de kwaliteit van de leraren die afstuderen aan de hogeschool, maar we mogen als samenleving niet blind zijn dat we uit een smallere groep beginnen te rekruteren. Dus wij willen dat voor iedereen die naar het onderwijs wil een mogelijkheid is om zich te engageren voor het niveau van onderwijs dat wordt geambieerd. We willen pleiten om met gemengde teams te werken met verschillende competenties. Ik zie enorm veel competentieverlies is en dat baart me zorgen. Een leraar die gedurende 35 jaar aan een stuk alleen lesgeeft wordt een zeldzaamheid. De meeste leerkrachten willen ook iets anders doen en dat zou ook moeten kunnen gewaardeerd worden en zichtbaar gemaakt worden in de opdracht. Anderzijds is er ook de anciënniteitstructuur en anciënniteitscultuur. Vaak gebeurt het dat de mooiste uren in de beste klassen naar de anciens gaan terwijl een jonge, beginnende leerkracht misschien meer deugd zou hebben van een goede klas.  7a. Wat met godsdienstleerkrachten?  We moeten blijven inzetten op goed geschoolde leerkrachten. De minister voorziet educatief verlof voor mensen die nog een pedagogisch diploma moeten halen. Wij zouden graag hebben dat dat verbreed wordt naar mensen die een bijkomende vakbekwaamheid zouden willen halen, bijvoorbeeld voor godsdienst.  8. Heb je bij wijze van nieuwjaarsgeschenk geen primeur voor de godsdienstleerkrachten?  Op het congres op 7 maart 2022 wordt een boek voorgesteld van Carl Snoecx: Scholen die naar de sterren reiken, begintermen voor katholiek onderwijs. Carl Snoecx neemt de lezer mee in een hele denkdynamiek waarom wij vandaag verder moeten werken aan de traditie van Katholiek Onderwijs vanuit dat eigentijds tegendraadse en met het christelijk geloof blijven werken aan de samenleving van de toekomst met collega’s en leerlingen. Ik zorg ervoor dat er een aantal exemplaren bij Thomas terecht komen zodat die kunnen worden verloot.  9. Wat zet je in 2022 als grote doelstelling voorop? Verder werken aan kwalitatief onderwijs maar ik vrees dat er twee zaken bovenuit gaan steken. Ten eerste de uitspraak van het grondwettelijk hof en op de achtergrond blijven we natuurlijk ook met de coronacrisis zitten die uitdagend is maar tegelijk ook een kans biedt om toch te blijven inzetten in datgene waar we voor willen gaan.  9. Wat wens je godsdienstleerkrachten toe voor 2022?  Vooreerst de gsm-functie dat ze voluit kunnen waarmaken met de leerlingen die hen gegeven zijn en dat ze samen met collega’s de spin in het web kunnen zijn om de school mee te helpen ondersteunen. Godsdienstleerkrachten nemen in lerarenteams een bijzondere rol op. Assumeer die rol, ga er voor en wees fier op wat we met z’n allen kunnen bereiken.