Aflevering 4 Grenzen Stellen

Grenzen stellen is belangrijk als je een ziekte of beperking hebt. Als je iets afsluit of ergens mee stopt, gaan er andere grenzen weer open, dan zijn er ineens andere mogelijkheden. Wat gebeurt er als je geen grenzen stelt?  Foto Pixabay- Peggy und Marco Lachmann-Anke Volledig transcript: Welkom, bij de podcast: Evenwicht, je leven. De podcast over ons evenwicht in de breedste zin van het woord... En dit is seizoen 4, aflevering 4: Grenzen stellen. In het boek 'Ménière in balans', gaat het over het veranderproces. De ondertitel van 'Ménière in balans' is dan ook: 'kom in actie'. Als je eenmaal weet namelijk wat het allemaal psychisch met je doet, de ziekte van Ménière, dan geef ik ook aan wat er nodig kan zijn om dus te veranderen. Er is altijd een veranderproces nodig. Sowieso met elke handicap, elke chronische ziekte die je hebt, er zijn andere dingen in je leven nodig. En in hoofdstuk 2 heb ik het dan over het veranderproces van eigenlijk de actie, van 'ik ben slechthorend' naar 'ik heb een gehoorbeperking'. En van 'ik ben ziek naar, ik heb de ziekte van Ménière'. Die eerste van 'ik ben slechthorend' naar 'ik heb een gehoorbeperking' dat heb ik niet zelf zomaar gedacht. Toen ik jaren geleden, even kijken, dat zal 2009 zijn geweest, toen had ik 3 jaar de ziekte van Ménière, ik was gestopt met het werken in het onderwijs, en ik mocht een coach-opleiding gaan doen. En tijdens het coachen waren er trainers bij en één van die trainers die kwam op een zaterdag lesgeven en toen gaf ik al bij hem aan van: ik ben slechthorend dus ik kan niet alles helemaal verstaan. En toen zei hij: stop! Jij bent niet slechthorend, jij hebt een gehoorbeperking. En ik vond dat toen zo raar! Dat heeft écht moeten indalen bij mij wat het verschil is tussen: ik ben slechthorend naar ik heb een gehoorbeperking. Dat is dus echt een hele stap voor mij geweest om, om dat in te voelen, om te begrijpen. En dat is, ja als je dat ook ...ehm... gaat leggen op: ik ben de ziekte van Ménière, dan zal je dat helemaal niet zo gauw zeggen, want je zegt niet: je bént de ziekte dan zeg je toch al wel heel vaak: ik héb de ziekte van Ménière. Dan ben je ook heel specifiek hè! Als je alleen maar zegt: ik ben ziek, dan is dat ja, heel algemeen, hoe ziek? Wanneer ziek? Altijd of soms of... Gaat het over? Gaat het niet over? Als je zegt: ik heb de ziekte van Ménière dan leg je er ook iets over uit. Ja, want je bent de ziekte zelf niet! En dat geldt dan ook voor: je bent niet de slechthorendheid. Je bent niet de tinnitus en je bent niet de Ménière. En als je dus die beperking en die ziekte dus los kunt koppelen van wie écht bént! Wie jij van nature bent, die ja, dan zijn er wel een paar acties nodig waar je aan kunt werken om dat dus makkelijker te maken. En een van die acties is: grenzen stellen! Grenzen stellen. Want onherroepelijk krijg je er een keer mee te maken. Dan zegt iemand tegen je, dan ben je even niet zo lekker of zo, geef je grenzen goed aan! Want dan heb je er geen last meer van! En dat is eigenlijk net zoiets wat je kno-arts dan zegt: bij het stellen van de diagnose die dan zegt: nou ja, je hebt de ziekte van Ménière, ja leer er maar mee leven. Geldt ook voor tinnitus hè! Als je dan tinnitus hebt - leer er maar mee leven! Of ...ehm... zoals de buurman wel eens heeft gezegd: accepteer het nou gewoon! Nou er is helemaal niets gewoon aan, want dat accepteren lukt helemaal niet, je weet niet eens welke kant je op moet gaan. Hoe doe je dat? ...ehm... als je al niet eens weet hoe je met die ziekte om moet gaan hoe kun je dat dan accepteren? Het is dus heel makkelijk gezegd door mensen die die problematiek niet hebben. Die de beperkingen niet hebben. En ja, hoe doe je dat dan zelf? Want als jij grenzen wilt stellen, als het gaat over die grenzen stellen, dan moet je wel weten, om welke grenzen het gaat en ook op welk gebied je dan moeite hebt om je grenzen te bewaken. Want ik weet zeker, dat er genoeg gebieden zijn waar je wél je grenzen kunt bewaken. Want op het ene moment, dan doe je dat dan ook heel goed en het volgende moment, dan is dat veel moeilijker en op het ene gebied zeg je heel duidelijk: ja tot hier en niet verder! En op het andere moment zie je helemaal niet wat de grens is! ...ehm... dat er überhaupt een grens voor jou is. Je gaat dan door en door en door en pas achteraf... dan weet je: aagh dit was weer veel te veel! En als je de ziekte van Ménière hebt, dan loop je ook continu eigenlijk tegen grenzen aan. Alleen, als je dan weet dat het dus op verschillende gebieden kan zijn, dan wordt het al makkelijker. Want overal waar je het wel makkelijk doet, kan je het meenemen op het hele andere gebied. Als het gaat over communicatie, is het iets heel anders dan als het gaat over bijvoorbeeld tijdsmanagement, je agenda bijhouden. Met agenda goed omgaan en dat je dus de dingen die je wilt doen op een dag, dat je dat verdeelt over de dag en niet alles heel snel achter elkaar. Zodat je nog meer kan doen... Maar dat is weer heel anders dan als je het hebt over die communicatie, hoe je dan tegen anderen praat over jezelf, maar ook met anderen over de problematieken die zij hebben. In die communicatie is nog heel wat te halen en ook daar hè, ja, kun je ook grenzen in stellen. Waar het bij, waar het om gaat bij grenzen stellen, gaat om in eerste instantie het herkennen wat er gebeurt. Dat herkennen van datgene wat jou wellicht in de weg zal gaan zitten. En als je het herkent, dan heb je het natuurlijk al eerder meegemaakt, je hebt het eerder gevoeld. En als je dat herkent, dan is de volgende stap het erkennen dat het er is. Het is een signaal, er is een soort stemmetje dat tegen je zegt van: let op, nu ga je te ver. Of let op: nu komt die grens eraan! Of ja, erken dan dat die grens er is! Dat het dus dat stemmetje dat je dat serieus neemt en dat die grens er mag zijn! Dan ook nog de volgende stap, het respecteren ervan. Je hoeft namelijk die grens niet over te gaan. Je kan ervoor kiezen om dat wel of niet te doen. Want die keuze heb je dan altijd. En daarbij ook heel duidelijk: je hoeft de grens niet over te gaan. Het mag! En vervolgens is de volgende stap: de keuzes die je dan maakt. Als je namelijk het respecteert, het kan wel of niet, dan zie je ook dat er nog veel meer mogelijk is. Dat er dan mogelijk is dat je zegt: ik kan het nu niet, maar ik kan het morgen wel! En wat je ook kiest, dat dat goed is. Dat het oké is. En dat je ook weet, dat, wat de gevolgen kunnen zijn van de keuze die je maakt en dat je ook zelf die consequenties draagt. Dus bij het grenzen stellen, eerst het herkennen van datgene dat er gebeurt, en dat je weet van: hé, hier komt iets aan, hier moet ik iets mee. Dan het erkennen: dat je het herkend hebt en dat ja, dat het een signaal is. Dan het respecteren ervan, je hoeft de grens niet over te gaan en daarna keuzes maken, je ziet wat er mogelijk is. En dat er ook nog andere mogelijkheden zijn dan het wel of niet doen. Kan ook iets tussenin zitten. Dat betekent dat als je op een gegeven moment zegt van: een bepaalde grens, ...ehm... bijvoorbeeld ik geef zelf even het voorbeeld van tijdens het hele ziekteproces van Ménière, ben ik weer opnieuw gaan autorijden, maar ik merkte dat het autorijden super moeilijk was. Dat het mij niet goed lukte om goed auto te rijden. Ik voelde me niet veilig genoeg in de auto. Ik had geen vertrouwen in mijn eigen lijf en dat komt ook omdat die evenwichtsorganen, die sturen die oogspieren aan voor de beeldstabilisatie, dat werkt bij mij niet helemaal goed. En dat betekent dat al die beelden die je hebt in een auto die dus rijdt, dat het elke keer een nieuw beeld is en daar moet je natuurlijk wel goed op kunnen reageren. En als er dan allerlei flitsende beelden langs je heen gaan, allerlei verkeer wat van links en rechts en van achteren langs je heen komt, daar moet je op de juiste manier op reageren. Op de een of andere manier merk ik dat te laat waardoor mijn lichaam dan ook niet op tijd reageert, om te remmen of juist gas te geven of de goede kant op te sturen. Dus dat vertrouwen is er niet meer. Dus het was op een gegeven moment de grens voor mij en dat betekende dus dat ik niet meer kon gaan autorijden. Aan de andere kant, dat betekent dan ook dat ik een andere vorm moest gaan zoeken hoe ik dan dus wel overal kon komen. Nou is het zo dat ik autorijden vroeger nooit heel leuk vond om te doen, ik heb het ook pas heel laat geleerd, dus dat zal ook nog mede ...ehm... te maken hebben met dat het voor mij ook veel moeilijker is. Maar dat betekent wél dat ik dus, ik ben wel afhankelijk van andere mensen of ik ga dus met het openbaar vervoer. En nou is het zo dat ik het reizen met het openbaar vervoer helemaal niet zo heel erg vind. Ik vind dat prima, het enige is: het kost ongelofelijk veel tijd. En het openbaar vervoer hier waar ik woon in Zeewolde, dat is niet al te best! Maar als ik eenmaal wel ergens in de bus zit of in de trein zit en dat loopt allemaal goed, en het loopt ook goed achter elkaar door, dat je goed kan overstappen en zo, vind ik het helemaal niet zo heel erg. Want onderweg kan ik gewoon heerlijk rustig om me heen kijken. Ik kan dan in de bus ideetjes opschrijven. Ik kan om me heen kijken, gewoon naar alles wat er te zien is. Want ik vind het heerlijk om te kijken wat er allemaal buiten gebeurt en ja, naar al die huizen waar je langs rijdt, alle landschappen die je ziet en de natuur! Ja, ik vind dat heerlijk. Ondertussen kan ik ook mijn vingerspellen oefenen. Ik ben ook gebaren aan het leren, dus ben ik dat ondertussen ook een beetje aan het oefenen. Ja en vooral ook het opschrijven van allerlei ideetjes die ik heb. Als ik zelf zou autorijden, zou ik die kans niet hebben. Zou ik niet zomaar even wat tussendoor kunnen opschrijven. Dus als ik zelf niet autorijd, open ik een andere grens door dus dan op een andere manier te gaan reizen en m...