Aflevering Gevoel Wint Van Ratio

Sinds dit weekend heb ik er een vriend bij. Sterker nog, het zijn er zelfs driehonderd. Dat is niet gekomen door een virale video of het winnen van de loterij. Dit weekend was ik op het Dwingelderveld in Drenthe. Bij de schaapskooi ben ik gezwicht voor een hartverscheurende oproep of ik vriend wilde worden van het Drentse heideschaap. Voor dieren in nood is knuffelbaarheid geen onbelangrijke eigenschap. In campagnes van natuurorganisaties zie je de ijsbeer, olifantjes of de bij, maar vrijwel nooit de loopkever, langpootmug of de schietmot – terwijl het met hen eveneens heel slecht gaat. Dat ligt niet aan die dieren, maar wel aan de donateurs. Een marketinggoeroe vertelde mij ooit eens hoe lastig het was om de eerste zonnepanelen aan de man te brengen. Dat een zonnepaneel vernieuwende technologie bevat, die schoon en duurzaam is – reageerden mensen amper amper op. Maar waar bleken zonnepaneelbezitters nou echt lekker op te gaan? Het feit dat ze aan het eind van de maand een stroomrekening hadden die op nul stond. De Amerikaanse psycholoog Jonathan Haidt schreef een briljant boek The Righteous Mind. Hierin onderzoekt waarom Republikeinen succesvoller zijn in campagnevoeren. Onbewust maken mensen veel meer keuzes op hun gevoel dan op logica. In het boek maakt Haidt een voorstelling: je gevoel is een olifant, je ratio is een mannetje dat op zijn rug zit. Als je de koers van de olifant wil wijzigen, wie spreek je dan aan: het mannetje of de olifant? Democraten gebruiken vooral argumenten die zijn gestoeld op eerlijkheid, waarmee ze de ratio aanspreken. Bij Republikeinen gaat het daarentegen veiligheid en gemeenschap, zaken van gevoel. Het is wellicht contra-intuïtief, maar volgens Haidt gebruiken rechtse politici een breder moreel palet. Met andere woorden, ze spreken niet tegen het mannetje maar de olifant, en hebben daardoor meer effect. Het is wat mij betreft hoog tijd dat we deze logica ook toepassen op de energietransitie. Of je duurzaamheid nou belangrijk vindt of niet, je kunt niet ontkennen dat we voor onze energievoorziening nog steeds afhankelijk zijn van behoorlijk onfrisse landen. We zijn steeds meer bereid om geld uit te geven aan onze militaire verdediging. Maar als we echt veilig willen zijn, moeten we ook minder afhankelijk zijn. Ziet u? De olifant. Genoeg over dat dier, voorlopig houd ik het bij het Drentse heideschaap. Een vriendschap waar ik weinig van terug verwacht, maar voor een tientje per jaar draag ik bij aan zijn veiligheid - tegen de wolf. See omnystudio.com/listener for privacy information.