Aflevering 16 Knisperen

Het horen van allerlei geluiden is niet meer vanzelfsprekend als je gehoorverlies hebt. Als je dan hoortoestellen gaat dragen, is er een ware geluidenontdekkingsreis. Ook ontdek hoe luid de omgeving is. Ineens hoor ik iets knisperen. Wat is dat eigenlijk, knisperen? (eigen foto van lang geleden, winters tafereel, knisperende sneeuw) Volledig transcript  Dit is de podcast 'Evenwicht, je leven'. De podcast van Paula Hijne. En ik maak deze podcast naar aanleiding van het boek 'Evenwicht, in uitvoering' en ook over alles wat mij uit evenwicht brengt of juist weer in evenwicht terugbrengt. En dan heb ik het ook met name over het gehoorverlies en de tinnitus, beperkingen waar ik ook mee te maken heb. Dit is seizoen 9, aflevering 16: Knisperen. In 2019 kreeg ik mijn hoortoestellen. Dat was eigenlijk de 2e keer, want de allereerste keer kreeg ik in 2006. Dat is toen helemaal misgegaan. Daardoor kreeg ik de aanvallen van draaiduizeligheid, wat uiteindelijk de ziekte van Ménière is geworden. Toen heb ik geen hoortoestellen daarna meer gedragen. Maar in 2019 ben ik dan toch met hoortoestellen begonnen, omdat het gehoorverlies zó veel werd, dat door de kno-arts het advies werd gegeven: begin aan hoortoestellen, want dat zorgt ervoor dat je veel minder energieverlies tijdens het spraakverstaan hebt. Dat heb ik toen heel langzaam opgebouwd. Maar wat nog meer opviel is dat wat ik toen hoorde, met die hoortoestellen in, dat er zó veel geluid om ons heen is. Het was écht voor mij een soort geluiden-ontdekkingsreis. Ik heb een aantal van die dingen opgeschreven. Dan ging het over ..ehm.. dat ik allerlei opmerkingen heb gemaakt over wat ik nou allemaal hoor en hoe ik dat dan hoor. Tjonge wat hebben de mensen harde stemmen. Hmmm mijn eigen stem klinkt alsof ik in een ton zit, het is zó hol! Ik schrik van de piep van de magnetron. Wat een ongelofelijk hard geluid maakt de waterkoker. Ik loop liever even weg, want het doet pijn aan mijn oren. De wc doortrekken! Ik probeer zo snel mogelijk de wc uit te vluchten. Dat kletterende water, au au! Het ritselen van de krant. Dat is een nieuw geluid, ik heb dat nog nooit eerder gehoord. Wat hoor ik toch? Het blijkt de klok te zijn, aan de muur. Hmm zijn dat rollende containers buiten? Logeervogel. Hij blijft maar kwebbelen, pfff dat deed hij anders nooit. De vulpen krast op het papier! Hè, dat is gek, de toetsen van de computer die maken geluid! Oh, wat zorgt de harde wind langs mijn oren voor een onaangenaam geluid! Wat zijn er een boel vogels in het bos, ik hoor ze van alle kanten! Dat verkeer buiten, daar word je moe van zeg! Wat zijn dat veel verschillende tonen! In 2019 heb ik een hoor-dagboek bijgehouden en daar heb ik allemaal dit soort opmerkingen in opgenomen. Het ging met name ook over hoe het gehoorverlies was, maar ook hoe de tinnitus was op dat moment. D'r waren heel veel geluiden die mij ineens opvielen. Heel veel geluiden die me opvielen, die ik nooit in mijn leven eerder heb gehoord. Of wat dan zó lang geleden is, dat ik dat eigenlijk vergeten was. Dat is zó bijzonder om ineens al die geluiden te horen, maar ook om te horen hoeveel geluid er is. Ja, en wat is dan geluid? Ik heb het daar wel eerder over gehad. Geluid zijn trillingen in de lucht, die door gezonde oren zijn waar te nemen. Geluid is hoorbaar wanneer de trillingen elkaar voldoende snel opvolgen en de geluidsbron de mogelijkheid heeft uiteindelijk voldoende geluidsenergie aan het oor heeft af te geven. Een andere definitie van geluid is: de trilling in het frequentiebereik dat door het gehoor kan worden waargenomen. Dat staat in het audiologie-boek. Dat is een hele korte samenvatting van wat geluid is. En geluiden horen we via onze oren. Maar geluid kunnen we ook in ons hele lijf voelen zoals in de muziek, de bastonen en de drum. Want ons lijf is namelijk één grote klankkast met allerlei holtes. In het hoofd en in de borst en in de buik. Ons lijf bestaat voor een groot deel uit water. En geluiden, trillingen en vibraties die worden zo door het hele lichaam geleid. Ik heb het dan over het geluid wat we opvangen met onze oren. Ik heb deze aflevering genoemd: knisperen. En wat is knisperen dan? Knisperen, ik vind dat een fascinerend woord. Ik vind dat een, ja misschien wel een grappig woord. Knisperen dat betekent... dat is een zacht knetterend of krakend geluid. Dat wordt vaak veroorzaakt door iets dat droog is of iets wat afbreekt. Dat is bijvoorbeeld als je over de verse sneeuw heen loopt, dan kraakt dat, maar dat kun je bijna knisperen noemen. Want echt kraken is het ook niet, het is meer echt een soort knisperen, ja... daar is het woord ook voor bedoeld. In de zomer is het juist als er heel veel droog gras is, met name ook in de duinen, daar heb je allemaal van dat hele stugge gras en als dat dan helemaal verdroogd is en je gaat daarop lopen, dan hoor je het knisperen. Kan ook zijn een plastic zakje wat je helemaal aan het verfrommelen bent of wat je open maakt, dat kan ook knisperen. Maak je het niet stuk, maar dat is wel droog en het is een soort ja, zacht geluid wat -als je het over plastic zakjes hebt- kan het ook juist een heel onaangenaam geluid zijn, omdat het knisperen dan heel luid is, heel hard is. Knisperen is dan dus knetteren en kraken. Maar ik vind knetteren en kraken vind ik net een beetje ..ehm.. een luider geluid dan knisperen. Knisperen is een wat zachter geluid. Dan kan je het ook hebben over ritselen. Maar ik vind ritselen iets heel anders dan knisperen. Het ritselen van de bomen als je alle blaadjes heen en weer hoort gaan, als de wind er doorheen gaat, dat is het ritselen van de bomen. Dat vind ik geen knisperen. Knisperen is een beetje krokanter of zo. Ik weet niet hoe ik het anders moet uitleggen. Nou kun je ook een knisperend geluid horen in je oor. En dat kan komen door problemen met de buis van Eustachius. De buis van Eustachius, die zit in het middenoor en die heeft een verbinding met de neus- en keelholte en als dat niet goed functioneert kan dan knisperend, hoorbaar iets zijn wat je dan dus hoort in je oren. Dan kan het zijn dat die buis van Eustachius niet goed opent, dat daar een soort druk op komt. En om dat weer weg te krijgen, als je dat zelf wilt doen, dan kun je je oren klaren. Dan kun je je neus snuiten door eerst je neus dicht te knijpen en dan doen alsof je snuit. Moet je ook je mond dicht houden en dan even doen alsof je snuit en dan gaan die trommelvliezen, die ploppen weer open. Die gaan natuurlijk niet echt open, maar die buis van Eustachius die opent zich dan eigenlijk. Dat is wat er gebeurt. En dan kan het zo zijn dat het knisperen weer weg is. Blijft het knisperen? Dan is het -denk ik- wel handig om naar de arts te gaan, om te kijken wat daaraan gedaan kan worden. Want als je altijd het knisperen hoort, of die druk op je oor zo voelt, dan is dat onaangenaam. Dan kun je er beter iets aan laten doen. De buis van Eustachius kan ook dicht gaan als je heel erg verkouden bent en dat is wat ik ja, geregeld wel ken. Dat is dan zo'n dof gevoel, dan hoor ik ook bijna helemaal niets meer, en dan is ook die buis van Eustachius.. omdat de neus verstopt zit, is ook het gehoor... werkt dan minder goed. Maar ja, als het weer over is, is er ook weer niets aan de hand. Dat knisperende geluid kan ook komen als er oorsmeer in je oor zit, dat zit in het buitenoor. En dat oorsmeer kan zich zo ophopen voor het trommelvlies, zodat het trommelvlies niet meer goed kan bewegen. Het irriteert misschien het trommelvlies ook wel, helemaal als het er een beetje tegenaan komt. En dat kan ook een knisperend geluid opleveren. En wat ook kan is dat de tinnitus die je hoort, dat dat gaat knisperen. Dat het geluid een knisperend geluid is. Knisperen is ook wel een woord, een onomatopee, oftewel een klanknabootsing, want knisperen lijkt een beetje alsof het een onomatopee is. Er zijn nog meer woorden die een klanknabootsing zijn, zoals ..ehm.. een gil, een sis, zoef, floep, klets, au, hik, tsjilp, kwek, miauw, klok, slok, plons, gak, bam, bons. Ja, ik doe natuurlijk al een beetje zoals het geluid klinkt, maar dit zijn ook gewoon woorden die je dus kan opschrijven. Het is écht een klanknabootsing. En knisperen kan daar wel tussen passen, zo'n klanknabootsing. Er zijn ook vogels die hebben hun naam te danken aan het geluid wat ze maken. Zo heb je de koekoek en de tjiftjaf, de kievit, de oehoe, de grutto, de tureluur. Moet je maar eens goed gaan luisteren naar als je meerdere grutto's hoort, dan hoor je de hele tijd ‘grutto, grutto, grutto!’ Dat is écht heel grappig om te horen. Dan vind ik het wel weer gek dat een duif, een duif zegt altijd roekoe, dan zou je denken dat je een duif eigenlijk ‘roekoe’ moet noemen. Het geldt dus niet voor alle vogelnamen dat dat meteen de klanknabootsing is. Want dan zou een duif dus roekoe heten. Maar zo'n klanknabootsing is ook dat knisperen. En wanneer hoor ik het knisperen? Nou, ik heb nu nieuwe hoortoestellen en met die nieuwe hoortoestellen daar zit het microfoontje op een andere plek dan bij mijn andere hoortoestellen. En nu is het zo dat ik mijn haren heel vaak over dat hoortoestel hoor wrijven. En helemaal met natte haren en als dat dan natte haren zijn, dan is het ook echt een beetje een knisperend geluid. Wanneer ik het ook hoor knisperen is als ik m'n nek draai. Als ik mijn nek horizontaal heen en weer beweeg, dan wil het nog wel eens dat het een beetje aan het kraken is, maar omdat het toch een zacht geluid is, noem ik het knisperen. En dan heb je het ook vaak over krakende chips. Maar als ik chips eet zonder dat ik mijn hoortoestellen in heb, dan is het geen kraken meer, maar dan wordt het chips eten wordt knisperen. Ik heb het ook bij bepaalde nootjes. Bij zonnebloempitten, als ik die eet. Dan is dat een...