Aflevering 20 Creatief

Een aflevering over creatief schrijven en creatief vertellen. Beiden doe ik graag. Wat betekent het voor mij? Er zijn overeenkomsten en ook heel duidelijke verschillen. Creatief schrijven doe ik helemaal alleen voor mijzelf. Creatief vertellen door middel van de podcast doe ik voor mijzelf én ook voor jou als luisteraar. Dit is de laatste aflevering van seizoen 2. Op naar seizoen 3.  Volledig transcript: Welkom bij de podcast 'Evenwicht, in uitvoering' seizoen 2 aflevering 20 - Creatief! Creatief. Mensen zeggen wel eens dat ik creatief ben, maar ik wil het in deze podcast-aflevering hebben over creatief schrijven en creatief vertellen. En of daar een verschil tussen zit. Ik heb namelijk een hele stapel schriften in huis waarin ik ja, noem het dan, creatief aan het schrijven ben. En dat is voor mij een combinatie van een soort dagboek, een reflectie en ook, ja het schrijven, allerlei overpeinzingen, mijmeringen over een bepaald woord, een citaat of zelfs een korte tekst. En ik vind dat schrijven, gewoon heel erg fijn, ik heb het waarschijnlijk wel eens eerder verteld, gewoon lekker met een vulpen op papier. Ja! Ik vind het heerlijk om te doen en creatief schrijven is dan ook dat je je pen laat leiden wat je dan te binnen schiet! En daar wil ik het even met je over gaan hebben, want er is wel een verschil in het schrijven. Als je het hebt over dagboek-schrijven, er zijn heel veel mensen die een dagboek schrijven, dan doe eigenlijk een soort verslag hè? Een verslag van wat is geweest, wat een dag eerder is geweest of hele week of iets wat je gaat doen. Dat je dat gaat benoemen. Een dagboek schrijven is meer van je áf schrijven. Dat is wat ik eerder gehoord heb van Truus van Keulen, daarbij doe ik creatief schrijven, één keer in de maand. Dat doen we dan met een groepje samen, maar heel vaak ben ik ook gewoon in mijn eentje creatief aan het schrijven. Maar zij zegt: dagboek schrijven is dat je van je áf schrijft! En met creatief schrijven dan schrijf je meer naar je tóe! Dan is het een stukje verwerking, stukje verdieping dat er dan iets helderder gaat worden. En dat is dus een andere manier van schrijven dan dus dagboek-schrijven. En toch lijkt het op elkaar, want heel vaak gebruik ik als ik een opdracht krijg voor creatief schrijven, dat ik dan herinneringen gebruik of een ervaring en dat kan ook zijn naar aanleiding van een vraag of van een citaat. En dan komt er wel ineens iets naar boven, waar ik al heel lang niet meer aan heb gedacht, of zelfs waar ik misschien nooit verder over na heb gedacht dat het een herinnering is wat ik vroeger heb meegemaakt, maar waar ik nooit meer mee bezig ben geweest. En door een bepaalde vraag of bepaalde tekst of afbeelding zelfs, daar kan het ook mee, dan komt ineens die herinnering naar boven en dan is het dus niet de directe beleving achteraf zoals je in een dagboek doet, maar dan kijk je terug naar iets, naar een ervaring dus, met de ogen van nu en daar schrijf je dan over! En waar ik ook zelf wel over schrijf is dat als iets me dwars zit en op het moment dat ik er over ga schrijven dan ga ik er woorden aan geven en op het moment dat ik er woorden voor vind, dan wordt het ook helderder voor me. Dan kan het ook gaan over iets heel recents, over iets wat net gebeurd is of wat me écht, écht dwars zit, wat me pijn doet. En wat het schrijven zelf betreft, mij maakt het niet uit in al mijn schriften die ik heb, schrijf ik door elkaar heen, de ene keer is het een soort dagboek-schrijven, de andere keer is het dus over nadenken over wat me dwars zit en daar over schrijven en anders is het creatief schrijven. En ik schrijf in deze schriften helemaal voor mezelf. Het is eigenlijk voor niemand anders. Ik hoef er niets mee. Ik kan het af en toe een keer teruglezen en heel soms kan ik een tekst wel gebruiken als ik een tekst maak voor het boek of in een artikel of zelfs voor mijn podcast! Dat kan natuurlijk ook, dat ik iets heb opgeschreven, dat ik denk: dat is een mooi thema, daar kan ik ook een podcast over maken. Dan over creatief vertellen, want dit is over creatief schrijven en nu over creatief vertellen, want ik vind podcast maken, dat is een gesproken tekst. En als ik zelf eenmaal op gang ben en ik vertel iets over iets zonder precies te weten waar ik naartoe ga, dan is dat eigenlijk creatief vertellen! Ik heb wel een bepaald thema, een bepaald doel, maar ik weet niet of ik daar uiteindelijk terecht ga komen. Dus hoe leuk is het dat ik dan een podcast maken, eigenlijk als een soort vorm van creatief vertellen zie. Wat is dan nog meer dat verschil tussen creatief schrijven en creatief vertellen? Nou wat bij mij in ieder geval is, dat schrijven is heel langzaam. En als mijn gedachten ervandoor gaan dan kan ik nooit zo snel schrijven, dus wat er gebeurt als ik creatief aan het schrijven ben, dat mijn gedachten ook heel langzaam gaan. Ik ben niet bezig met andere dingen dan alleen maar dus schrijven! Ik laat mijn pen het werk doen. Het verschil dan met vertellen, wat ik nu doe, zo met de podcast, dan is dat veel sneller in actie. En wat ik dan weer moeilijk vind, ik kan niet zien wat ik eerder al heb gezegd dus ik moet wel onthouden wat ik heb verteld natuurlijk. En bij schrijven kan ik altijd even teruglezen. Kan ik even scannen, even nog terugzien. Nou doe ik dat bij creatief schrijven niet vaak. Dat ik even teruglees, dat doe ik pas helemaal op het eind als ik klaar ben met schrijven of als de tijd om is. Vaak bij creatief schrijven zetten we een tijd. 10 minuten schrijven of 5 minuten en dan stop je of bij mij, ik heb ook wel eens gedaan, bij creatief schrijven, dan een bladzijde vol schrijven en dan is het klaar. En het maakt niet uit waar ik dan eindig. Ik bedoel er hoeft geen slotwoord aan te zitten of zo. Bij vertellen dan doe ik dat veel meer voor de luisteraar. Voor jou! Voor jou, jij die luistert, voor de ander dus. Dan deel ik ervaringen van mij en stukjes kennis en dan doet het er ook veel meer toe of ik zelf goed ben te verstaan en dat er geen achtergrondgeluid is en dat er niemand hier mij zomaar komt storen. Dat ik, nou toch min of meer beetje logische zinnen maak. En juist omdat het vertellen veel sneller gaat, kan het zijn dat ik dan wel af en toe haper, dat ik dan niet helemaal op het juiste woord kom. Ik weet nog van de vorige podcast die ik maakte, aflevering 19, toen was ik op zoek naar een woord en ik kon er niet op komen dus ik ben er een beetje omheen gaan vertellen en later dacht ik: oh ja ik was op zoek naar het woord ‘signaal’. Dat heb ik later gebruikt in de podcast, maar op dat moment kwam ik er niet helemaal uit. Ik heb dat niet dus benoemd op dat moment, ik ben er een beetje omheen gaan vertellen maar ik kan natuurlijk ook zeggen: ja ik kom nu even niet op het woord. En met schrijven maakt het helemaal niet uit of een zin kromloopt of dat ik zoekend ben naar een woord of dat het leesbaar is en netjes of dat ik slordig schrijf. Groot of klein. Dat is heel wisselend. Als je in al die schriften kijkt: de ene keer is het supernetjes en dan heb ik misschien nog langzaam geschreven en andere keer dan is het nou, bijna niet leesbaar! Dan is het toch slordig. En dan weet ik al van op het moment dat het slordiger is, dan ben je zo snel aan het schrijven dat je niet meer nadenkt over netheid of de zinnen kloppen. En dat dat juist de bedoeling is bij creatief schrijven. Dat mág juist en je schrijft dan precies op wat je te binnen schiet en van het één komt het ander en dan begin ik wel eens met schrijven in het schrift terwijl ik helemaal niet weet waar ik het over ga hebben. En dan laat ik écht mijn pen leiden waar ik naartoe ga. Dat is een verschil dus met podcast maken. Want met podcasts maken, voordat ik begin heb ik toch een bepaald thema. Vaak ook te titel al bedacht en dan bedenk ik toch al met steekwoorden, wat ik ga vertellen. En dan pak ik wat informatie erbij en dan schrijf ik het niet helemaal uit. Ik weet wel, de eerste afleveringen podcast had ik wel uitgeschreven. Want ik vond dat nog best heel spannend, dus heb ik het helemaal uitgebreid beschreven, want dat was mijn houvast. Dat heb ik ook gedaan met het radioprogramma maken. Met radioprogramma's, helemaal in het begin in 2016 toen ik begon, had ik het keurig uitgeschreven hoe ik het wilde vertellen en dan zie je ook als je dat terug hoort, en hoe ik nu interviews doe, hoe verschillend het is dat ik nu veel meer vanuit, gewoon een losse vraag, me laat leiden wat er verder komt. Soms weet ik al aan het begin dat ik het radioprogramma begin met de gast dat ik niet weet wat ik als eerste ga vertellen! En heel soms heb ik dat dan vlak van tevoren bedacht en soms ook helemaal niet en dan begin ik gewoon te vertellen. En dat is wat ik bij de podcast dus ook steeds meer wel ga doen. En ik laat me dus leiden door m'n eigen gedachten en die gedachten gaan dus veel sneller als je praat en het grappige is dat ik dat dus ook bij die vorige podcast dus heb opgemerkt, dat ik dan al pratend bedenk van: oh ik ga het niet verder hier over al die hertz frequenties uitleggen en niet hebben over decibellen. Dat bedenk ik dan tijdens het praten! Dat vind ik dan best wel gek! Want dat ken ik tijdens het schrijven helemaal niet! Als ik aan het schrijven ben, ben ik op dat moment helemaal niet bezig met andere gedachtes, met andere dingen, dan ben ik alleen maar aan het schrijven met die woorden die op dát moment er zijn. Ik vind dat zo wonderlijk en het zijn dus écht toch wel twee verschillende vormen van creatie, dus daarom is creatief schrijven toch heel iets anders dan creatief vertellen! Bij schrijven kan ik ook, bij vlagen ook echt even stilvallen. En dan schrijf ik daarna de eerste gedachte die bij me binnenvalt gewoon op en dan is af en toe het verhaal ook helemaal van de hak op de tak en dat is natuurlijk niet prettig in een podcast. In...