Aflevering 18 Waarom

Waarom ben jij auteur? Deze vraag werd tijdens een netwerkbijeenkomst aan mij gesteld door een collega ondernemer. Ik wist daar niet direct het antwoord op. Later bedacht ik mij het verschil tussen open en gesloten vragen. Vragen die beginnen met 'waarom' zijn open vragen.  Waarom ik auteur ben, al pratend kom ik er achter. Ik heb zo goed mogelijk geprobeerd het te verwoorden. Volledig transcript: Welkom weer bij de podcast 'Evenwicht, je leven'. Seizoen 2, aflevering 18. Waarom? Waarom, zo heb ik dit gekozen, want deze vraag kreeg ik op een gegeven moment tijdens een netwerkbijeenkomst en de vraag was: “Waarom ben jij auteur geworden?” En dat is eigenlijk een hele interessante vraag, die heb ik meegenomen naar huis, want ik kon er eigenlijk niet eens direct antwoord op geven. Ik dacht, daar ga ik eens even goed over nadenken. En ik lig vaak 's nachts na te denken over dit soort vragen en toen kwam ik eigenlijk meer op dat de vragen die we stellen aan een ander -want die kreeg ik van een collega van mij, waarom ben jij auteur geworden- dat ik dacht van alle vragen die we stellen (en dat doe ik zelf als coach ook heel vaak) dat ik mijn cliënten een vraag stel: dan heb je het over open en gesloten vragen. Een gesloten vraag is een vraag waarbij je dan vraagt van: heb je lekker gegeten? Dan is het antwoord: ja of nee of mja een beetje. Of de helft, of... en dan kan het gesprek al stoppen, omdat er dan geen verdere uitleg wordt gegeven en dan hebben we het over een gesloten vraag. Toen dacht ik van als je vraagt: Waar woon je? Dan is het eigenlijk ook een gesloten vraag want: waar woon je, daar heb je maar één antwoord op, dat is dus het adres waar jij woont. Tenzij je natuurlijk in meerdere huizen woont, maar de meeste mensen wonen maar op één adres. Dus waar woon jij, is maar één antwoord mogelijk, het is zelfs nog meer gesloten dan die vraag: heb je lekker gegeten, want dan is er nog een keus. Dan is het ja, nee of ...ehm... de helft wel en de helft niet. Terwijl: waar woon je? Het adres is gewoon een feit! Vast gegeven. Hoe oud ben je? Wanneer ben jij geboren? Dat is het vragen naar feiten en dus eigenlijk veel meer een gesloten vraag. Het is wel zo dat als je dat in een grote groep mensen vraagt, van waar woon je en dan krijg je allemaal verschillende antwoorden, want iedereen woont op een ander adres. Maar iedereen heeft voor zich... is dan het antwoord... is maar één antwoord mogelijk. En er is geen keus. Bij een vraag van: Wat heb je gisteren gedaan? Daar is veel meer mogelijk. En dat zijn ook wel de vragen die ik natuurlijk stel in een coach traject. Ook van, hoe heb je dat aangepakt? Dan kun je dat op veel verschillende manieren aangepakt hebben, maar ook nog op een heel verschillende manier uitleggen, welke woorden kies je ervoor om uit te leggen hoe je het hebt aangepakt. Of, wat ga je morgen doen? Ook daar is niet een standaardantwoord op, omdat daar, de één denkt dan aan alles heel precies beschrijven van 's morgens opstaan tot wat je allemaal gaat doen. En de ander zegt: ik pak even mijn agenda erbij, dan zie ik wat ik morgen ga doen en dan nog, weet je niet eens zeker of dat ook allemaal gaat gebeuren. Dus dat zijn veel meer open vragen die alle kanten op kunnen. En nou die waarom-vraag. ‘Waarom’ is een vraag die ik ...ehm... weinig stel, en dat komt ook omdat als je vraagt: Waarom heb je dat gedaan? Nou impliceert dat al een beetje zo van: je had het ook niet kunnen doen. En toch is ‘waarom’ een open vraag, want waarom heb je dat gedaan? Daar zijn natuurlijk een heleboel mogelijkheden in, alleen er wordt dan gevraagd naar de verantwoordelijkheid. Welke verantwoordelijkheid heb jij genomen daarvoor? En het gaat om dat je dus verantwoordelijkheid aflegt in de keuzes die je hebt gemaakt. Ook als je zegt van: waarom ga je dat doen? Ga je ook eigenlijk vragen naar de verantwoording van de keuzes die je dus wilt gaan doen in de toekomst. Dus maakt niet uit of het verleden of toekomst is. Dus die waarom-vraag hoort wel bij de open vragen. En dan die vraag die ik kreeg: “Waarom ben jij auteur geworden?” En die vond ik eigenlijk zo interessant, omdat ik daar dus niet direct antwoord op kon geven. Want auteur worden was geen bewuste keus! Tenminste, niet van tevoren. Als ik zeg: ik ben leerkracht geworden of ik ben leerkracht, dan heb ik de opleiding gevolgd. Pedagogische academie en toen kon ik met volle overtuiging zeggen: ik ben juf, leerkracht, groepsleerkracht. Ik weet nog wel dat ik moeite had met zeggen: ik ben coach. Maar dat had meer te maken dat ik helemaal in het begin toen ik dat net aan het leren was, dat ik het moeilijk vond om te zeggen dat ik al coach was. Terwijl ik nog zó in dat leerproces was. Dat was zo nieuw voor mij! Dus dat was veel lastiger. En toch na een opleiding van een paar jaar, durfde ik volmondig op een gegeven moment te zeggen: ik ben coach. Alleen voor dat auteur-zijn, daar heb ik helemaal geen opleiding voor gevolgd. Ik ben niet een opleiding gaan volgen en toen gezegd van: nou ik ga eens even, ik ga auteur worden, dat vind ik leuk. Nee het is heel anders gegaan! Op een gegeven moment dacht ik van: ik wil graag een boek schrijven. En waar dat boek over gaat, dat was ook nog een zoekproces. Daar ben ik bij geholpen ook door een oud uitgever, want die zei op een gegeven moment -ik had zelf zoiets van ik wil een boek schrijven over mensen met gehoorverlies of eigenlijk mijn eigen gehoorverlies- en toen zei hij: er zijn zoveel boeken al geschreven over gehoorverlies, over slechthorendheid. Is er niet iets anders waar jij over kan schrijven, waar nog niet over geschreven is? En toen kwam dat plan ook naar boven drijven om een boek te schrijven over ziekte van Ménière. Daar komt ook het gehoorverlies in voor en ook de aanvallen van draaiduizeligheid en tinnitus, dus het is een veelomvattend boek. Maar wel allemaal vanuit het oogpunt vanuit de ziekte van Ménière. Vanuit mijn ervaring, vanuit ervaringen van allerlei cliënten die met de ziekte van Ménière te maken hebben. En zo is dat boek eigenlijk als een, nou ja, vanzelf wil ik niet zeggen, ik heb het natuurlijk wel geschreven, alleen het is ontstaan doordat ik het ging opschrijven. En uiteindelijk is dat tot een boek gekomen, want ik vond een uitgever die wilde dat boek wel uitbrengen en die zei ook: ga maar schrijven. Ga maar schrijven! Gewoon doen! Niet over nadenken. Alles op papier zetten en daarna ga je pas ordenen en schrappen en daar gaat ook een redacteur bij helpen. Hoef je niet allemaal zelf te doen. Nou ben ik wel, ja, toch nog steeds die juf gebleven -ook al was ik op dat moment geen groepsleerkracht meer- dus tijdens het schrijven was ik al heel erg bezig met het zo goed mogelijk op schrijven. In goede zinnen, zo goed mogelijk de spelling, een goed lopend verhaal ervan maken. En dat zit dan in me, ja! Als juf-zijnde of zo, kan ik niet anders dan áls ik iets opschrijf, dat ik dat ook op een goede manier doe! Dat ik dat meteen niet, meteen goed maar wel dus, dat ik daar een goeie rode lijn al in heb en als het klaar is dat het ook een 'kant-en-klaar' verhaal is en dat eigenlijk niet iemand anders helemaal moet gaan redigeren. Zo is ook het boek ontstaan, ‘Ménière in balans’ is geschreven. En op het moment dat ik het boek kreeg van mijn uitgever, toen het boek helemaal zijn vorm had gekregen, op papier was gezet, vormgeving was gedaan, ...ehm... afbeeldingen erbij, lettertype enzovoort, op een gegeven moment kwam het boek... werd het gedrukt en met dat ik naar de uitgever ging, terwijl ik de eerste exemplaren van het boek in handen kreeg -hij heeft het ook écht overhandigd aan me- daar was ik zo trots op! En op dát moment, is waarschijnlijk ontstaan dat ik kon zeggen: ik ben auteur! Dus ik ben niet van tevoren gaan schrijven om auteur te worden, maar pas op het moment dat ik het papieren boek in handen had, toén pas kon ik -met recht voor mezelf- zeggen: ik ben auteur! Dan terug naar die vraag: waarom ben jij auteur geworden? Ik ben niet auteur geworden om auteur te zijn, ik wilde heel graag een boek schrijven! Dat dat als logisch gevolg heeft dat je dan ook de auteur wordt, alleen, het was niet de bedoeling om daar een titel aan te hangen. Om daar dus mijn werk van te maken, om mezelf dus dan te gaan noemen: ik ben auteur. Dat is eigenlijk vanzelf gegaan op het moment dat het boek er eenmaal was! Dus waarom ben jij auteur geworden? Ja, dat gebeurde vanzelf toen ik dat boek in handen kreeg. Ik kan wel beantwoorden: waarom ben jij gaan schrijven? Dat schrijven is iets wat ik mijn hele leven al doe op allerlei manieren, in gedicht-vorm in liedjes maken, teksten schrijven voor, nou waarvoor dan ook maar, korte teksten, krantenartikelen, teksten die in een tijdschrift kunnen komen, voor toneel, onderwijstoneel de scenario's schrijven, voor het oogstfeest-cabaret teksten geschreven. Met name ook lied-teksten. Mijn hele leven ben ik al aan het schrijven. En op een gegeven moment ben ik ook creatief gaan schrijven. Gewoon pen en papier en schrijven, schrijven en dan gebeurt er van alles. Zonder een doel te hebben, dan alleen maar te schrijven en dan komt er van alles naar boven en dat vind ik heerlijk om te doen! Creatief schrijven is dus ook iets, ja zie ik ook wel als een soort hobby. Sowieso met die vulpen op papier. Heerlijk met een vulpen schrijven. In het begin deed ik het altijd met een gewone pen, een balpen en op een gegeven moment heb ik dus de vulpen ontdekt! Aah, zo fijn! Dus ik ga nu wel eens schrijven, alleen maar om met die vulpen op papier bezig te zijn en dan weet ik van tevoren nog niet wat er op papier komt en dan verras ik mezelf! Alleen het creatief schrijven daar ben je niet meteen auteur voor. Ik vind dat als je echt een boek hebt uitgebracht of écht ar...