Aflevering 2. De Hebreeuwse Boek- En Ritualiënhandel Van E.H. Onderwijzer (Lekstraat 150)

Route naar locatie 3 Je gaat rechtsaf. Links zie je de gebogen gevellijn van de Lekstraat. Je passeert Lekstraat 130. Hier woonde Max Kannewasser. --- Stem: Job Cohen Productie: Freek Schröder Afbeelding: Advertentie in Het Joodse Weekblad van 4 juli 1941 --- Transcript 'De Hebreeuwse Boek- en Ritualiënhandel van E.H. Onderwijzer' De Hebreeuwse Boek- en Ritualiënhandel van E.H. Onderwijzer bevond zich van 1939 tot 1942 op dit adres. Na het begin van de deportatie van de Joodse bevolking in 1942 werd de boekhandel een voorlichtingsbureau van de Joodse Raad. De nazi-autoriteiten hadden de Joodse Raad in februari 1941 ingesteld; met zulke raden was in het bezette Polen al ervaring opgedaan. Het was een bestuur van Joodse notabelen. In februari 1941 lieten de nazi-autoriteiten borden met ‘Joodse wijk’, ‘Joodse straat’ en dergelijke rond de Jodenhoek plaatsen, maar men zag er toch van af om alle Joden in die ene wijk samen te brengen. Joden mochten wonen in de Jodenhoek, in de Transvaalbuurt in Oost, in het deel van Zuid rond de Beethovenstraat en in de Rivierenbuurt. De Joodse Raad werd snel een grote organisatie met veel afdelingen, loketten en bureaus. Het bureau aan de Lekstraat was een van de adressen waar mensen die wisten dat ze zouden ‘vertrekken’ (term van de Joodse Raad) inlichtingen konden vragen. Achterblijvers mochten hun familieleden en vrienden in doorgangskampen – Westerbork en Vught – pakketjes en brieven sturen. De brieven moesten in het Duits geschreven zijn. Ook voor de vertaling van zo’n brief kon men bij het bureau terecht. De Joodse Raad gaf een blad uit, Het Joodse Weekblad. Het eerste nummer verscheen op 11 april 1941, het laatste op 24 september 1943 – de lezerskring was toen gedecimeerd en het blad telde nog maar twee pagina’s. Aanvankelijk bevatte het blad artikelen over grote Joodse figuren, Joodse cultuur en het pioniersleven in Palestina. Verder aankondigingen van cursussen, tips voor de huisvrouw, aanbiedingen van winkeliers en talloze privé-advertenties (overlijdensberichten, contactadvertenties, enzovoort). Het Joodse Amsterdam van de jaren 1941 en 1942 (tot 1 juli) kende tegen alle verdrukking in een rijk muziek- en amusementsleven; ook dit vond, in aankondigingen en recensies, zijn weerspiegeling in het weekblad. Op de eerste pagina stonden de nieuwste anti-Joodse maatregelen, bevelen en bedreigingen afgedrukt. Deze gingen gepaard met vermaningen van de Joodse Raad: ‘De verkeerde daad van de enkeling kan de hele gemeenschap treffen’.