Aflevering De Vierde Deugd: Rechtvaardigheid

Zoals het bedoeld is “Leven we in een rechtvaardige wereld? Als ik denk aan het begin van de Bijbel - wat ik lees als een loflied op de schepping, ‘zoals het bedoeld is’ - wordt de mens aangewezen als de hoeder van de wereld; maar we verkloten het, keer op keer weer”, zegt pastor Rosaliene Israël in deze podcast. Wij mensen zijn, gemiddeld genomen, misschien wijs. Het bracht ons geneeskracht, het heeft ons naar de maan heeft gebracht, energie verschaft. Ja, wij hebben veel wijsheid in pacht. Maar het is zo gericht op ons eigen belang dat we het grotere plaatje negeren. We lijden allemaal aan het calimero-effect. Zo zegt China als het onze Schepping betreft: Nu is het onze beurt om de aarde te vervuilen, daarna zullen we weleens zien of we ook een duurzaam ingerichte wereld kunnen helpen creëren. Psychiater Damiaan Denys: “We voelen ons vaak tekort gedaan. De ander wel en ik niet. Waarom krijgt die zoveel? Maar niet iedereen is gelijk. zo werkt de samenleving niet”. Niet iedereen is gelijk, maar volgens de universeel opgestelde rechten van de mens, moeten we de waardigheid van ieder individu respecteren. Een van de grondleggers van dit gedachtegoed was de filosoof Immanuel Kant. Eenieder, zo stelde hij, heeft de plicht zichzelf en ieder ander met respect te behandelen. Arnon Grunberg zegt daarover: “Het begint ermee te erkennen dat je zelf niet de enige maat der dingen bent. Je hebt oog voor de belangen en verlangens van anderen. Zonder te ontkennen dat in een wereld leeft die ook competitief is.” Het noodlot houd je niet tegen. “Als ik morgen parkinson krijg, waardoor ik veel dingen niet kan doen, is dat moeilijk rechtvaardig te noemen. Maar omgekeerd kun je je afvragen: waarom treft het geluk mij dat ik niet in Mali ben geboren?” Je dienstbaar opstellen naar de ander, naar de Schepping. Het was het grootste verkooppunt van Jezus. De ander ook een plekje onder de hemel gunnen; dat klinkt als een redelijk voorstel. Maar het ligt ook gevoelig. Niet voor niet noemde Plato rechtvaardigheid de kroon op de andere deugden. Emma Cohen de Lara: “Deugden zijn interne verworvenheden. Volgens Plato is de kosmologische orde redelijk en kan iedereen die kennen. Zodra dat het geval is, is je ziel in harmonie. Dan ben je er. Maar de werkelijkheid is complex. Wat vooraan staat voor Plato is dat het redeneren en ook het gesprek daarin cruciaal is. Dus we vooral erover nadenken en erover spreken. en dan: wat te doen en hoe te handelen?” Onze zeven gasten rechtvaardigen deze aflevering hun gedachten over het kroonjuweel van de platonische deugden.