Aflevering De Schatkamer Deel 4 Over Kinderliteratuur

In 2006 maakte programmamaker Theo Rietveld 12 radioprogramma's met conservator Ronald Rijkse van de Zeeuwse Bibliotheek in Middelburg. Dit naar aanleiding van de viering van het 150 jarig bestaan van de Wetenschappelijke bibliotheek in de Zeeuwse hoofdstad. In aflevering 4 bespreekt Ronald Rijkse de topstukken uit de kinder- en jeugdcultuur. De bibliotheek bezit twee verzamelingen van de Middelburgse bankier Henri Tak en de antiquair Bal. Ook het Koninklijk Zeeuws Genootschap heeft een grote hoeveelheid kinderboeken uit de 17e- 18e- en 19e eeuw geschonken. De totale collectie omvat ruim 14.000 historische kinderboeken. De oudste Nederlandse kinderboeken heten 'hanenboekjes'. Deze waren bedoeld om te leren lezen. Er stonden alfabetten in, verschillende letters en gebeden. De boekjes begonnen met een plaatje van een haan, om kinderen aan te sporen vroeg op te staan en naar school te gaan. Het oudste kinderboek dat de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag bezit, stamt uit 1521. Een van de eerste schrijvers die zich op kinderen richtte, was de 17e-eeuwse Londense predikant James Janeway. De eerste Nederlandse schrijver die speciaal voor kinderen schreef, was Hieronymus van Alphen. Zijn vers De pruimeboom uit 1778, met de beginregels 'Jantje zag eens pruimen hangen, O! als eieren zo groot', was opvoedend. In 1856 verscheen De nieuwe rijschool, het eerste Nederlandse beweegbare prentenboek voor kinderen. In de twintigste eeuw kwamen er ineens boeken over 'stoute kinderen': Dik Trom, Pietje Bell, Piet de Smeerpoets, Kruimeltje en Pippi Langkous. Met de komst van Bruintje Beer (Daily Express, 1920; Algemeen Dagblad, 1929) kwam de merchandising binnen de kinderboekenwereld op gang. Omvangrijke (historische) collecties kinderboeken bevinden zich in de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag en in de bibliotheek van de Universiteit van Amsterdam. In het Groningse Winsum staat het Kinderboekenmuseum van Toos Zuurveen, de auteur van Van Zedenleer tot Bruintje Beer.