Aflevering Aflevering 39: De Neus

Voor aflevering 39 van Radio Horzelnest spraken we met Caro Verbeek over ons reukorgaan: de neus. Caro is kunsthistorica, curator en universitair docent aan de Vrije Universiteit van Amsterdam. Vorig jaar verscheen van haar hand het prachtige: ‘Een kleine cultuurgeschiedenis van de (grote) neus’ bij Uitgeverij Atlas Contact. In dit boek opent Caro een historisch perspectief op de neus waarbij ze aandacht heeft voor de neus in de kunsten, oudheid, literatuur en popcultuur. Ondanks de prominente plek op ons gezicht speelt de neus qua zintuigen vaak een ondergeschoven rol, zeker waar het aankomt op de esthetische beleving. In de kunstbeleving wordt de reuk samen met de smaak vaak tot de lagere zintuigen gerekend en zicht en gehoor tot de hogere. In haar hoedanigheid als curator, onderzoeker en auteur roept Caro op tot een herwaardering van de neus en de olfactorische kant van de esthetische ervaring. Voor verschillende musea organiseerde ze rondleidingen waarin ruiken centraal staat en in 2020 promoveerde ze met haar proefschrift getiteld: Ruiken aan de tijd: De olfactorische dimensie van het futurisme (1909-1942). In deze aflevering spreken we uitgebreid over ons reukorgaan. Welke betekenis kreeg de neus in de klassieke oudheid en de renaissance, welke rol speelde dit orgaan in de schilderkunst, de beeldhouwkunst en de moderne literatuur? Ook praten we over geuren, aroma’s, miasma’s, reukoffers en andere onderwerpen. Veel luisterplezier! Timestamps: 00:00-01:37 – Introductie 01:37-11:44 13:26 – Neustypen en fysiognomie/gelaatkunde 11:44-15:11 – Vrouwenneuzen in de renaissance en de oudheid 15:11-25:28 – Lorenzo de Medici, Michelangelo en rondleidingen in Florence 25:28-35:21 – Reukvermogen, parfums, miasmatheorie, reukoffers 35:21-47:25 – Olfactorische rondleidingen, Waterloo, zweet en lichaamsgeuren 47:25-01:06:36 – Neus in de literatuur, Proust, Gogol, Collodi en Belcampo