Aflevering De Meesterwerken Van Bruch - Aflevering 1

De Duitse componist Max Bruch leefde van 1838 tot 1920. Hij stierf dus precies honderd jaar geleden en dat maakt van 2020 een jubileumjaar. 2020 staat dan misschien vooral bekend omwille van het 250ste geboortejaar van Ludwig van Beethoven, Max Bruch verdient zeker evenveel aandacht. Dat doen we dit voorjaar met een acht-delige serie over zijn leven en zijn werk. We houden hierbij geen chronologiche volgorde aan, maar mengen oud en nieuw, bekend en minder bekend, vocaal en orchestraal werk. Bruch staat duidelijk in de romantische traditie, waartoe Liszt, Brahms, Schumann, Chopin en zelfs Wagner en Verdi behoren. Het oeuvre van Bruch is breder dan waarvoor hij bekend staat. Het omspant alles; pianomuziek, orchestrale werken, concerto’s, opera en ander vocaal werk (oratoria, liedercycli, etc.). Het vocale genoot zijn voorkeur, merkwaardig genoeg dat deel van zijn oeuvre waar hij het minst bekend mee werd. Hij werd zoals gezegd geboren in 1838 in Bonn en ontving zijn eerste muzieklessen van zijn moeder. Zijn formele muziekopleiding kreeg hij nadien voornamelijk van Ferdinand Hiller en Carl Reinecke. Hoewel zijn werken duidelijk romantisch van inslag zijn neemt dit niet weg dat binnen die traditie hij blijkt geeft van een gevoel voor unieke melodieën en een nadruk op traditionele compositiestructuren. Vandaag staan er drie werken op het programma. - Het eerste vioolconcerto nr. 1 in g-klein op. 26 Dit werk voltooide hij in 1866 en het ging dat jaar ook in première. Daarna onderging het nog flink wat wijzigingen waarbij Bruch hulp kreeg van de toonaangevende violist Joseph Joachim. In 1868 kende het dan een hernieuwde première. Het werk is opgebouwd in drie traditionele delen : allegro moderato-adagio-allegro energico. Wat speciaal is, is dat de delen hier bijzonder met elkaar verweven zijn. Het eerste deel beschrijft Bruch zelf dan ook als een ‘Vorspiel’, een prelude. Vanaf het begin was dit vioolconcerto erg populair, niet enkel bij het publiek maar met name ook bij de violisten zelf. Zo populair zelfs dat hij enkele jaren na de première aan zijn uitgever (Simrock Verlag) schreef „Nichts gleicht der Trägheit, Dummheit, Dumpfheit vieler deutsche Geiger. Alle vierzehn Tage kommt einer und will mir das erste Concert vorspielen : ich bin schon grob geworden und habe zu Ihnen gesagt : Ich kann dieses Concert nicht mehr hören – habe ich vielleicht nur dieses eine Concert geschrieben ? Gehen Sie hin und spielen Sie endlich einmal die anderen Concerte, die ebenso, wenn nicht besser sind!“. - Symfonie nr. 1 in Es-groot op. 28 Reeds tijdens zijn studententijd had Bruch al wat symfonie-achtige werken aan het papier toevertrouwd, maar niets daarvan heeft de tand des tijds doorstaan. Op zijn eerste echte symfonie moeten we wachten tot 1868. Op dat moment was zijn bekendheid vooral te danken aan zijn eerste vioolconcerto dat hij enkele jaren eerder voltooide. Het was hem toen al duidelijk dat het fenomenale succes van zijn eerste concert de verspreiding van zijn andere muziek in de weg stond. Zeer vervelend en frustrerend voor Bruch. Dat hij echter wel degelijk het muzikale peil van zijn eerste vioolconcert kon evenaren blijkt in de symfonie nr. 1. Hierin toont hij zich van zijn sterkste kant, met een lyrisch vermogen dat tegelijkertijd meeslepend en ingetogen is, hetgeen met name in het eerste en het derde deel fraai tot uiting komt. - Canzone voor cello en orkest op. 55 Het derde werk van vandaag is een kort werk voor cello en orkest uit 1891, dus een flink eind later in zijn leven. Het was in eerste instantie bedoeld als een vocaal werk op tekst van Goethe’s Claudine von Villabella. Het werk kent een zekere luchtigheid en eenvoud. Dat zou wel eens kunnen kloppen want Bruch schreef het werk in 1890 tijdens een lange vakantie in het Igeler Hof in Bergisch Gladbach nabij Keulen. Het pand behoorde toe aan de familie van een vriendin van Bruch’s moeder die de naam Katherina Theresia Niessen had meegekregen. Deze dame had nog bij zijn moeder zanglessen genomen. Haar familie (de familie Niessen) woonde in Brussel. De meesterwerken van Bruch, hoor je elke zondagavond tussen 8 en 9 uur op La Classica. Samenstelling en research : Luc Nijs Presentatie : Yves Van Ooteghem Productie : La Classica See omnystudio.com/listener for privacy information.