Aflevering #2 - Lokke Moerel: “We Zitten In De Grey Zone – Niet In Oorlog, Maar Ook Niet In Vrede"

Wat betekent het als je als samenleving niet in oorlog bent, maar ook niet in vrede? Sanne Kanis en Reinjan Prakke gaan in gesprek met Lokke Moerel – hoogleraar Global ICT Law, lid van de Cybersecurity Raad en voorzitter van de Atlantische Commissie. Zij was afgelopen zomer aanwezig op de NAVO-top in Litouwen en deelt haar unieke inzichten in de geopolitieke digitale dreiging. Moerel legt uit waarom we ons bevinden in de zogenaamde grey zone – een schemergebied tussen vrede en oorlog – en waarom digitale infrastructuren nu al doelwit zijn van vijandige staten. Ze benoemt hoe kwetsbaar onze samenleving is als water, energie of telecom uitvallen, en stelt onomwonden dat de Chinezen en de Russen zitten gewoon al in onze kritieke infrastructuur zitten. Tegelijkertijd is er een ongemakkelijke realiteit: Europa is volledig afhankelijk van de Verenigde Staten en van Big Tech-bedrijven voor digitale defensie, logistiek en communicatie. Die afhankelijkheid kun je niet negeren, maar wel strategisch aanpakken. Moerel pleit voor een realistisch tweesporenbeleid: samenwerking met Big Tech én het opbouwen van eigen digitale infrastructuur. Digitale soevereiniteit gaat niet over totale onafhankelijkheid, maar over keuzevrijheid en weerbaarheid. Ook bespreekt ze de noodzaak van offensieve cybercapaciteiten. Europa mag deze momenteel niet inzetten, maar zonder offensieve strategie kun je je ook niet effectief verdedigen. Daarom werkt de Cybersecurity Raad aan een ‘grand challenge’ waarin overheid, wetenschap en bedrijfsleven samen bouwen aan een robuust verdedigingssysteem. Tot slot benadrukt Moerel dat burgers niet passief moeten blijven. Digitale veiligheid is geen abstract beleidsdossier, maar raakt iedereen. “Het ergert me als mensen zoveel kritiek hebben, maar vervolgens zelf helemaal niks doen.” De overstap naar privacyvriendelijke apps of Europese diensten is volgens haar een kleine maar belangrijke stap richting minder afhankelijkheid. Lokke Moerel is internationaal expert op het snijvlak van recht, technologie en beleid. Ze is verbonden aan Tilburg University en de Cybersecurity Raad, en speelt een sleutelrol in de dialoog over Europa’s digitale toekomst. ‘Made in Europe’ is een wekelijkse podcast met Sanne Kanis en Reinjan Prakke, in samenwerking met Airborne Network en Emerce. De podcast wil bijdragen aan het maatschappelijke debat over hoe Europa digitaal soeverein kan worden, met gesprekken met ondernemers, beleidsmakers, investeerders en wetenschappers.