Aflevering Gerbert Bakx En Arne Vanhaecke Over Vrijheid En Levenskunst

In dit eerste gesprek hebben Gerbert Bakx en Arne Vanhaecke het over het 'Rijk der Vrijheid'. Vrijheid wordt doorgaans gezien als vrijheid van dwang en beperkingen, zodat men ongehinderd kan doen wat men wil. Dat is handelingsvrijheid. Dat is de vrijheid van een steen in vrije val, de vrijheid die door Isaiah Berlin 'negatieve vrijheid' werd genoemd. Niemand heeft een totale handelingsvrijheid want die wordt altijd beperkt door de vrijheid van handelen van anderen. Ongehinderd alles kunnen DOEN wat men maar wil, is echter geen echte menselijke vrijheid, want dan is men nog altijd gedreven door of slaaf van impulsen, neigingen en verlangens. Doen wat leuk of fijn is, wat 'goed aanvoelt' of 'uit het hart komt', is niet moeilijk. Dat doet een kind ook. Dat doen verslaafden ook. Dat doen dieren ook. Echte menselijke vrijheid, de vrijheid die past bij de menselijke waardigheid, is de interne vrijheid, de vrijheid van de geest, de zijnsvrijheid, de 'positieve vrijheid' om te ZIJN wie men wil. Het is de vrijheid om te doen wat misschien minder leuk of intuïtief is, maar wat wel juist, redelijk, rechtvaardig en welwillend is. Dat is al heel andere koek. Sartre zei: 'Vrijheid is wat wij doen met wat ons wordt gedaan.' Viktor Frankl noemde dat de enige keuze die ons nooit ontnomen kan worden. In die zin was bv Nelson Mandela, zelfs in de gevangenis, een vrij mens, die tot het einde van zijn leven geweest is wie hij wou zijn en trouw is gebleven aan zijn waarden. De ultieme vrije mens was misschien wel Christus die tot op zijn kruis gebleven is wie hij was en trouw is gebleven aan zijn waarden. Net als Mandela heeft Christus een indrukwekkende les in menselijkheid gegeven en getoond dat men hem zijn menselijkheid, zijn waarden, zijn vrijheid om te ZIJN niet kon ontnemen, ook al kon men hem zijn vrijheid van handelen ontnemen en kon men zijn lichaam vernederen en mishandelen.