Aflevering 8 Het Verschil Maken

Wanneer heb ik een verschil gemaakt? Daar moest ik wel even over nadenken. En dan gaat het ook ineens over het ego. Egocentrisch zijn en een sterk ego hebben, wat is het verschil?  (Profielfoto: Robinotof) Volledig transcript  Welkom bij de podcast 'Evenwicht, je leven', de podcast over ons evenwicht in de breedste zin van het woord. Je luistert naar Paula Hijne. Dit is seizoen 8, aflevering 8: Het verschil maken. Ik vind het wel spannend om deze aflevering te maken over ‘het verschil maken’. Want wanneer heb ik nu een verschil gemaakt? Dan komt een beetje dat ego naar boven. En ik noem aan het begin 'je luistert naar Paula Hijne', dus mijn naam noem ik ook, wat voor ego zit daarachter? Maar oké, ik begin even met de vraag die ik onlangs gekregen heb. En de vraag was of ik een herinnering had aan een moment waarop ik een groot verschil heb gemaakt. Dan kom ik eigenlijk terug op heel vroeger, in de klas, ik werkte in groep 3 op de basisschool, en daar leerde ik de kinderen lezen. En het moment dat ze ontdekten dat die letters een klank hadden, een betekenis hadden, dat als je die letters aan elkaar ging plakken, dat er dan een woord uit kwam, en als je dat dan uitsprak dat ze dan ook wisten wat het betekende. Bijvoorbeeld de letters de sss, de ôh en de kû, want zo noem je dat in groep 3 -het is de es, de oo en de kaa- maar als kinderen leren lezen dan doe je de klanken sss, ôh, kû, als je dat aan elkaar plakt, dan is dat sok. En dan op het moment dat ze dat uitspraken, dan zag je die verbazing dat ze ineens beseften dat ze een woord hadden gezegd, waarvan ze ook een beeld meteen konden vormen, namelijk die sok! En dat was elk jaar weer dat er kinderen waren waarbij die verbazing zo duidelijk was, en daar hielp je ze bij! En dat is waar ik dan het verschil in maakte dat ze zo ver kwamen. Het had natuurlijk ook een andere juf kunnen zijn, maar op dat moment deed ik dat met die kinderen! Dus daar maakte ik het verschil! Later, toen ik niet meer in het onderwijs werkte en met cliënten ging werken -en dat gebeurt nog steeds- zijn er heel veel kleine momenten waarbij je dan ineens het spreekwoordelijke kwartje ziet vallen, als ik dan iets uitsprak naar aanleiding van wat de cliënt zelf al verteld had. En dat gaf dan, of dat gaf... dat gééft zoveel meer inzicht, dat ze ook meteen weten welke stap ze verder durven te zetten! En wat ook... waar ik het verschil wel in maak, is nou ja, die ene opmerking die ik een keer maakte naar iemand. Zomaar in een opwelling gezegd. Toen ik juist op dat moment heel waarachtig aan het luisteren was en ook zonder oordeel. En dat ik die opmerking, die ik gemaakt had, allang weer vergeten was, en dat die ander op een gegeven moment daarop terugkomt, en aangeeft 'dat heb jij toen gezegd en dat heeft mij zó veel geholpen'. Nou, dat zijn van die opmerkingen dan, ja, daar heb ik een groot verschil gemaakt zonder dat ik me dat bewust was dat die ene opmerking zo zou blijven hangen. En het is gek dat ik me tegenwoordig me er zo weinig bewust van ben dat ik een verschil heb gemaakt. Want mijn handelen is er helemaal niet op gericht dat ik een verschil zou moeten maken. En als dat wel gebeurt, als ik een verschil maak, dan hoef ik er ook helemaal geen compliment of een waardering over te horen. Dat is fijn als het gebeurt hè, als iemand wel een compliment geeft, maar het is helemaal niet noodzakelijk. En komt dat omdat ik dan niet zo vaak meer in tegenstellingen denk? In ..ehm.. winnen en verliezen? Of zou het beter zijn als ik er ..ehm.. wél over na ga denken dat ik een verschil zou kunnen maken? En dan niet vanuit het ego, maar meer juist vanuit de kennis die ik zo graag wil delen, net zoals ik hier nu de podcast ook maak. Mijn verhaal delen. Mijn manier van vertellen. En dat ik dat ook kan gebruiken om dat weer te delen. En zo voel ik mij een beetje de spreekbuis om de missie uit te dragen, de missie van: ja bijvoorbeeld het... hoe je kunt leren leven met Ménière, met tinnitus, met gehoorverlies. En natuurlijk hoe je kunt leren leven met het zintuig 'evenwicht' als dat helemaal niet meer zo werkt. Ja, en dan mag je mijn naam daarbij eigenlijk vergeten, als je maar wel blijft onthouden wát ik heb gedeeld. Dat daar iets van blijft hangen. Dat de indruk die blijft hangen, dat dat je bij blijft. En als ik hier dan over nadenk, van waar heb ik een groot verschil gemaakt, in het verleden? Dan ploept er eigenlijk omhoog dat ik vroeger veel vaker mijn ego liet reageren. En dan bedoel ik eigenlijk het ego, een beetje in de negatieve zin van het woord. Dan ga ik eigenlijk terug naar toen ik als regisseur werkte bij ..ehm.. het oogstfeest-cabaret en het onderwijstoneel, hier in Zeewolde. En als regisseur, dan zag ik de mooie plaatjes al voor me. Ik zag de beelden voor me. De teksten die... hoe ze gebracht konden worden. En ik vond dat heerlijk om daar een heel mooi totaalplaatje van te maken zo op het toneel. Dus ik bekeek dat dan ook van alle kanten. Ik wilde overal rekening mee houden. En af en toe kreeg ik daar best kritiek op en die kritiek, ja die pakte ik eigenlijk heel persoonlijk op. En ik vond het best moeilijk om daar dan op de juiste manier mee om te gaan. En ik weet niet of dan, toen, mijn ego dan in de weg zat. Dan ja, vond ik het helemaal niet leuk dat mijn werk, waar ik zó veel tijd en aandacht aan had gegeven, dat mijn werk en mijn beeld bekritiseerd werd. Dus ik kon er niet helemaal boven staan. En ik kon ook niet ontdekken hoe ik daar mee om kon gaan. Ik weet dat ik meerdere gesprekken heb gehad met ..ehm.. andere deelnemers, andere acteurs, ik heb ook samen met een andere regisseur samen gewerkt, dat we hele gesprekken over hebben gehad van, hoe gaan we hier dan mee om? En met de wijsheid van nu, had ik er natuurlijk heel anders mee om kunnen gaan. Met name ook om die hele kritiek niet persoonlijk op te pakken. En toch weet ik wel dat ik op dat moment wel iets heel goeds daar op dat toneel heb neergezet. Bij al die uitvoeringen die we hebben gedaan. En dat kwam dan ook door de samenwerking met alle mensen die daar waren, op en naast en achter het toneel, want ik vond iedereen daar belangrijk in; de muzikant die meespeelde, de decorbouwer, degene die de kleding deed, die de mensen ging schminken, degene die voor de koffie en de thee en al het lekkers zorgde, degene die het licht deed en het geluid. Dus niet alleen maar de mensen die op het toneel stonden maar iederéén vond ik daar belangrijk in. En het hele totaalplaatje heb ik steeds voor me gezien en daar ook steeds in geholpen waar dat nodig was. Dat ging niet om die ene hoofdrolspeler. En ik vond het ook heel moeilijk als zo'n hoofdrolspeler dan allerlei kritiek had, want ik vond dat elk steentje, elke bijdrage die geleverd werd, dat dat belangrijk was. En waarom vond ik dan die ene hoofdrolspeler dan zo moeilijk... had ik daar grote moeite mee? Ja, dat was dan ook iemand, denk ik, met een groot ego, en dat het míjn ego aantastte. Ego betekent eigenlijk: ik. Komt uit het Latijn en betekent niks anders dan: ik. Maar als je het hebt over iemand die een groot ego heeft, dan vind je jezelf heel erg belangrijk. Ja, en dat is meer egocentrisch. Nou vind ik dat als je jezelf belangrijk vindt, dat daar eigenlijk niet heel veel mis mee is, maar het wordt pas moeilijk als het ook jouw hele besluitvorming beïnvloedt. Of als je je juist heel superieur voelt aan de ander, dat je dan zo trots bent ten nadele van andere mensen. Dan vind ik dat je een groot ego hebt, en ja dan heb je het meer over ..ehm.., dan voel je je meerderwaardig ten opzicht van de ander. Aan de andere kant, je hoeft je ook niet minderwaardig te voelen, maar kun je je gelijkwaardig voelen? En dat is dan ook de uitleg van het ego, van het 'ik', dat bedoelen we heel positief, dat is ‘gevoel van eigenwaarde’. Een sterk ego is iemand die met problemen om kan gaan, die nieuwe mogelijkheden ziet, die voldoende veerkracht heeft als het leven moeilijk is. Dat is een sterk ego. En toch kon ik mij dus toen, door die ene hoofdrolspeler, kon ik me helemaal uit het veld laten slaan. En dan vergat ik eigenlijk al die andere medespelers, al die andere mensen die er ook aan mee deden, al die mensen die gewoon hun taak deden, zonder problemen, zonder vragen te stellen, zonder allerlei opmerkingen te hebben. En dat vond ik dus toen toch heel moeilijk, van die ene persoon die dan kritiek had. En dat is dan meer ook door de onmacht. Ik kon het niet helemaal begrijpen en ik kon ook niet begrijpen waarom ik me daardoor zo uit het veld liet slaan. En het duurde best heel lang voordat ik daar boven kon staan, dat het me niet meer in de weg zat. Tijdens het regisseur zijn, dan ben ik de spin in het web. En waarschijnlijk was ik niet ‘spin’ genoeg dat ik mij dus door een mug (ha) uit het veld liet slaan. Het kan ook zijn dat die ene hoofdrolspeler zich gedroeg als een soort roofvogel, die uit was op ja, mij vermorzelen of zo en zag ik dat dan niet? En tegenwoordig denk ik dat ik dat heel anders zou oppakken. Heel anders zou uitvoeren, want ik denk dat ik vragen zou stellen, want het kan best zijn dat die ander ook vanuit een stukje onmacht of onbegrip of misschien wel onzekerheid dat daardoor die kritiek kwam. Dus ik zou nu eerder die vragen stellen. Eerst begrijpen en dan begrepen worden. Vooral die dus hè! Maar ja, we hadden het ook even over het ego, over dat verschil maken. Dat ik dat verschil kan maken zonder dan egocentrisch te worden. Hoe doe je dat dan? Want als ik mijn boeken wil promoten, als ik mijn missie wil uitdragen, als ik ja, mijn kennis wil delen, dan is het goed om daar zichtbaar voor te zijn. Dat mensen weten dat ik dat doe. Dat dat boek er is. Dat ik die presentatie kan geven, dus dan ligt het toch aan mij om zichtbaar te zijn en mij als persoon, daarin kan ik het verschil maken. Dus hoe doe je dat dan? Ja, en dan d...