Aflevering Integriteit Te Koop: Van Vertrouwenspersoon Tot Onderzoeksrapport

Sinds #MeToo en het Voice of Holland-schandaal is de vraag naar integriteitsonderzoeken explosief gestegen. In podcast Elke Week bespreekt Sam Verbeek met redacteuren Nard Lodewijk en Geerten Waling de opkomst van deze industrie en de structurele problemen die er spelen. Een van de grootste bedrijven in de sector is Bezemer & Schubad. Dit onderzoeksbureau voert integriteitsonderzoeken uit voor bedrijven en organisaties bij signalen van grensoverschrijdend gedrag of een ‘onveilige werkcultuur’. EW onthulde dat bij deze onderzoeken veel misgaat. Beklaagden kunnen zich niet goed verdedigen, doordat anonieme meldingen vaak de basis vormen en rapporten lang niet altijd inzichtelijk zijn voor hen. Het komt zelfs voor dat betrokkenen niet eens inzage krijgen in hun eigen dossier. Gebrek aan toezicht Sinds 2017 kwamen er liefst zevenhonderd bedrijven bij die zich bezighouden met integriteitsonderzoek, vertrouwenspersonen of klachtenprocedures. Een groot deel van deze bedrijven bestaat uit eenpitters en freelancers. Er is geen wetgeving die de sector reguleert. Wie wil, kan zonder veel opleiding of ervaring beginnen als vertrouwenspersoon – soms na slechts een cursus van één dag. Dit leidt tot onprofessionele situaties waarin vertrouwenspersonen gevoelige kwesties behandelen zonder de juiste kennis of ethische waarborgen. Er is geen effectief toezicht op de werkwijze van onderzoeksbureaus, en ook geen beroepsnorm of tuchtcollege waar klagers en beklaagden terechtkunnen bij ondeugdelijke onderzoeken. Rechters nemen de conclusies van integriteitsrapporten vaak zonder verder onderzoek over, waardoor werknemers hun baan verliezen op basis van twijfelachtige methodes. Politieke aandacht, maar nog geen actie Na eerdere EW-onthullingen over misstanden in de integriteitsindustrie klonk vanuit Den Haag een roep om verandering. Toch blijft wetgeving uit. Experts pleiten voor een beroepscollege, en voor duidelijke richtlijnen als het gaat om integriteitsonderzoeken en vertrouwenspersonen. Intussen groeit de sector door. Zolang er geen strenger toezicht komt, blijft het risico bestaan dat carrières en levens op basis van ondeugdelijk onderzoek worden verwoest.