Aflevering 22. Ijssalon Koco (Van Woustraat 149)

Route naar locatie 23 Je loopt nu weer terug door de Van Woustraat, steekt opnieuw over, en vervolgt je weg langs de even huisnummers. Op nummer 190 was vroeger de fotozaak van Wim Prins gevestigd. --- Stem: Job Cohen Productie: Freek Schröder Afbeelding: Advertentie Centraal blad voor Israëlieten in Nederland (sept. 1938) --- Transcript 'IJssalon Koco' Aan deze pui is in februari 1992 een hoge, smalle gedenkplaat bevestigd, die niet direct opvalt. De tekst luidt: WOENSDAG 19 FEBRUARI 1941. HIER WAS GEVESTIGD IJSSALON KOCO. EIGENAREN WAREN DE DUITS-JOODSE VLUCHTELINGEN E. CAHN EN A. KOHN. ZIJ VORMDEN SAMEN MET VASTE BEZOEKERS DE KNOKPLOEG DIE ZICH OP 19 FEBRUARI DAADWERKELIJK HEEFT VERZET TEGEN DE DUITSE BEZETTER. CAHN WERD DAAROP GEARRESTEERD EN ALS EERSTE IN NEDERLAND TERECHT GESTELD. DEZE GEBEURTENIS WERD MEDE GEVOLGD DOOR GROTE RAZZIA’S OP 22 EN 23 FEBRUARI ONDER JOODSE AMSTERDAMMERS. DEZE WAREN AANLEIDING VOOR DE FEBRUARISTAKING DIE OP 25 FEBRUARI 1941 UITBRAK. ALS MASSAAL PROTEST TEGEN DE JODENVERVOLGING. GEDENK DE STRIJD TEGEN HET NAZISME EN FASCISME! Begin 1941 bestormde de WA, de geüniformeerde ‘Weerbaarheidsafdeling’ van de Nederlandse nazipartij NSB, herhaaldelijk de horecagelegenheden aan het Rembrandtplein en het Thorbeckeplein. Ze probeerden daar bordjes op te hangen, ‘Joodse gasten niet gewenst’. Joodse en niet-joodse Amsterdammers vormden samen knokploegen en keerden zich tegen de WA. Tijdens een vechtpartij in de Jodenhoek raakte een WA-man dodelijk gewond. Dit gebeurde op 11 februari. Hierop werd de Joodse buurt enkele dagen afgesloten, tot 13 februari. En met ingang van 14 februari werd er op last van de nazi-autoriteiten een ‘eigen’ Joods bestuur ingevoerd: de Joodse Raad voor Amsterdam. De WA had het onder meer gemunt op de twee Koco-zaken; de tweede Koco bevond zich in de Rijnstraat. Een rond Koco verzamelde knokploeg joeg de WA enkele malen op de vlucht. Op 19 februari 1941 werd de gebarricadeerde deur van Koco-Van Woustraat geforceerd. De mannen die er binnenvielen kregen ammoniakgas in hun gezicht gespoten – een cilinder met dit gas was altijd in de zaak aanwezig, voor de koeling van het ijs. Helaas bleken de belagers van Koco deze keer geen WA-lieden te zijn, maar Duitsers, leden van de Ordnungspolizei. Erger kon niet. De bezettingsmacht hield nu een ‘strafexpeditie’ in de Jodenhoek, op zaterdag 22 en zondag 23 februari. Meer dan vierhonderd joodse jongens en mannen werden door de Ordnungspolizei bijeen gedreven, mishandeld en in vrachtwagens afgevoerd. Dit alles gebeurde op klaarlichte dag. Amsterdam reageerde verontwaardigd. De tijd is rijp voor massale actie, concludeerden leden van de illegale Communistische Partij van Nederland (CPN). Het hele Amsterdamse partijapparaat werd ingeschakeld om de werkers in de bedrijven tot een algemene staking op te roepen. De opgepakte Joden werden via kampen in Nederland en Duitsland naar het concentratiekamp Mauthausen in Oostenrijk gedeporteerd. Daar zijn ze tewerk te gesteld in de steengroeve; na korte tijd was niemand van deze groep meer in leven. Dat werd bekend in Nederland. Bij latere anti-Joodse maatregelen dreigden de nazi-autoriteiten eenvoudig met ‘Mauthausen’ om hun zin door te drijven. Iedereen wist dat je daar een zekere dood tegemoet ging.