Aflevering S3, A8: 7 Lessen Die De Exodus Ons Leert Over Vervolging - Deel 1

Transcriptie Welkom bij de Bijbellezen met Jan-podcast. Leuk dat je weer terugkomt om te luisteren. Op het moment dat ik dit opneem, zitten we midden in de veertig dagen-tijd. Dat is de periode van ongeveer acht weken voor Pasen. Met Pasen herdenken we natuurlijk wat Jezus voor ons heeft gedaan door te sterven aan het kruis en door op te staan uit de dood. Zoals we in een vorige aflevering van de podcast al zagen, liggen de wortels van Pasen in het Joodse Pesach. Dat is het feest waarbij de Israëlieten de uittocht uit Egypte herdachten. Nu heb ik vorig jaar een korte Bijbellees-challenge gelanceerd die gaat over de vervolging van Jezus, maar ook over ‘Vervolging in de Bijbel: van Abel tot de apostelen’. Daar wil ik een stukje van met je delen dat specifiek gaat over de exodus. In deze aflevering deel ik drie lessen die de uittocht ons leert over de vervolging van mensen die oprecht God volgen. In de volgende aflevering zal ik er nog vier delen. Ik hoop dat lessen je aan het denken zetten over de strijd tussen goed en kwaad, maar ook over je eigen geloof. 7 lessen die de uittocht ons leert Het Bijbelboek Genesis eindigt met Jozef en zijn familie die in Egypte zijn neergestreken. Ze leven in vrede en harmonie met de Egyptenaren. Exodus pakt de draad van het verhaal weer op, maar inmiddels zijn er wel vierhonderd jaar verstreken. Dit tweede geschrift van de Bijbel is voor veel mensen lastig te begrijpen. Je kunt het op verschillende manieren lezen. Bijvoorbeeld gewoon als vervolg op de geschiedenis van de familie van Abraham. Je kunt er ook naar kijken met de ‘Jezus-bril’ op. Dan zoek je naar parallellen tussen het verhaal over de uittocht en het leven van Jezus. Dat doe ik in mijn boek ‘Jezus in het Oude Testament’. Je kunt ook kijken naar Gods karakter en dat vergelijken met het karakter van Mozes en het karakter van de Egyptische farao. Deze invalshoeken zijn zeer verrijkend, en er zijn vast nog veel meer manieren te bedenken om dit Bijbelboek te bestuderen. Maar ik wil in deze les met jou in vogelvlucht door het verhaal van de uittocht gaan en kijken welke geestelijke principes hier naar voren komen die te maken hebben met vervolging. Hoe gaan we dat aanpakken? Ik geloof dat de uittocht uit Egypte een historisch feit is; er zijn ook veel bewijzen voor. Tegelijkertijd werken de eerste veertien hoofdstukken van Exodus als een soort vergrootglas voor de geestelijke strijd die altijd gaande is. Niet alleen toen, ook nu. Ik ga ervan uit dat de meeste cursisten het verhaal van de uittocht uit Egypte wel kennen, maar ik zal het voor de zekerheid eerst bondig samenvatten. Daarna lezen we verdeeld over twee lessen zeven korte passages. Uit elke passage halen we één les. De uittocht Eerst de samenvatting. Zoals gezegd begint Exodus zo’n vierhonderd jaar na de dood van Jozef. Dit moet ongeveer de vijftiende eeuw voor Christus zijn geweest. God had Zijn belofte gehouden: het nageslacht van Abraham en Sara was inmiddels uitgegroeid tot een groot volk. Hij had ook beloofd dat Israël in Kanaän zou gaan wonen, maar ze wonen dus nog steeds in Egypte. Overigens had God aan Abraham in een droom al voorspeld dat Zijn nakomelingen zouden lijden in slavernij. De Egyptenaren waren bang voor het grote volk dat in hun midden woonde. Omdat ze zich bedreigd voelden, maakten ze slaven van hen. Bovendien gaf een van de latere farao’s opdracht om alle pasgeboren jongetjes om het leven te brengen, zodat het volk niet nog groter zou worden. God zag echter naar Zijn volk om. Hij liet een verlosser geboren worden die aan deze kindermoord ontsnapte. Dit kind heette Mozes. Hij was zowel slaaf als koning, want hij was een Hebreeër maar groeide op aan het hof van de farao. Hij vergat zijn afkomst niet en vond het verschrikkelijk dat de Israëlieten zo moesten lijden. Op een dag sloeg hij een Egyptische bewaker dood en moest hij vluchten. Na veertig jaar bij een woestijnvolk te hebben geleefd, verscheen God aan hem. Hij gaf Mozes de opdracht om terug te keren naar Egypte. Daar moest hij aan de farao de opdracht geven om Israël te laten gaan. De farao weigerde en daarom liet God het rampen regenen. Tien in totaal. Bij de tiende werden alle eerstgeborenen gedood, behalve in huizen waarvan de deurposten waren besmeerd met het bloed van een lammetje. Na deze laatste plaag mocht Israël eindelijk vertrekken. Het duurde echter niet lang of de farao kreeg spijt. Hij zette met zijn leger de achtervolging in. God opende het water voor Zijn volk, zodat ze aan de farao konden ontsnappen. Diens soldaten verdronken en Israël was bevrijd van de slavernij. Oké, laten we nu aan de hand van enkele Bijbelteksten gaan kijken naar wat ons dit leert over de vervolging van Gods kinderen. Ik zal steeds eerst de les noemen, dan lezen we de Bijbeltekst en vervolgens geef ik er uitleg bij. (Om deze overdenking niet te lang maken, splitsen we hem dus op in tweeën.) 1. Er is een strijd gaande tegen Gods volk (Exodus 1:8-16) Er kwam in Egypte een nieuwe koning aan de macht, die Jozef niet gekend had. Hij zei tegen zijn volk: ‘De Israëlieten zijn te sterk voor ons en te talrijk. Laten we verstandig handelen en voorkomen dat dit volk nog groter wordt. Want stel dat er oorlog uitbreekt en zij zich aansluiten bij onze vijanden, de strijd tegen ons aanbinden en uit het land wegtrekken!’ Er werden slavendrijvers aangesteld die de Israëlieten tot zware arbeid dwongen. Ze moesten voor de farao de voorraadsteden Pitom en Raämses bouwen. Maar hoe meer de Israëlieten onderdrukt werden, des te talrijker werden ze. Ze breidden zich zo sterk uit dat de Egyptenaren een afkeer van hen kregen. Daarom beulden ze hen af en maakten ze hun het leven ondraaglijk met zwaar werk: ze moesten stenen maken van klei en op het land werken, en ze werden voortdurend mishandeld. Bovendien gelastte de koning van Egypte de Hebreeuwse vroedvrouwen, Sifra en Pua geheten, het volgende: ‘Als u de Hebreeuwse vrouwen bij de bevalling helpt, let dan goed op het geslacht van het kind. Als het een jongen is, moet u hem doden; is het een meisje, dan mag ze blijven leven.’ Ik geloof niet dat de kerk van vandaag de dag een-op-een de plaats heeft ingenomen van Israël. God heeft aan de nakomelingen van Abraham specifieke beloftes gedaan en heeft een speciaal plan met hen. (Ik moet eerlijk bekennen dat ik geen Israël-kenner ben wat dat betreft, al geloof ik wel dat ook een Jood zich tot Christus moet bekeren om gered te worden.) Wat we in Egypte zien gebeuren met Israël vindt in zekere zin nog steeds plaats. De Joden vormen nog altijd een volk dat door andere volken als een bedreiging wordt gezien. Tegelijkertijd is Gods volk uitgebreid met mensen die Christus volgen. Zij vormen de wereldwijde kerk en ook die vormt een bedreiging voor de wereld. Zoals we in de module over de vervolging van Jezus zagen, sprak Hij hier uitgebreid over. 2. Kinderen van God luisteren niet naar een misdadige overheid (Exodus 1:17-22) Maar de vroedvrouwen hadden ontzag voor God en deden niet wat de koning van Egypte hun had opgedragen: ze lieten de jongetjes in leven. Daarom ontbood de koning de vroedvrouwen. ‘Wat heeft dit te betekenen?’ vroeg hij hun. ‘Waarom laat u de jongens in leven?’ De vroedvrouwen antwoordden de farao: ‘De Hebreeuwse vrouwen zijn anders dan de Egyptische: ze zijn zo sterk dat ze hun kind al gebaard hebben voordat de vroedvrouw er is.’ God zegende het werk van de vroedvrouwen, zodat het volk zich sterk uitbreidde. En omdat de vroedvrouwen ontzag voor God hadden, schonk Hij ook aan hen nakomelingen. Toen gaf de farao aan heel zijn volk het bevel om alle jongens die geboren werden in de Nijl te gooien; de meisjes mochten in leven blijven. Als de farao symbool staat voor vele machthebbers van deze wereld en Israël voor de wereldwijde kerk, dan zien we dat we dus niet altijd naar de overheid hoeven te luisteren. Paulus zegt in zijn brief aan de Romeinen dat we dit wel moeten doen, maar die brief is in een bepaalde context geschreven en zijn opmerking over het gehoorzaam zijn aan de leiders van het land moet in die context worden gelezen. Bij een latere module over de brief aan de Romeinen komen we hierop terug. Hier in Exodus zien we dat twee vrouwen tegen de wil van de farao in gingen. Weet je wat zo opvallend is? De naam van de farao wordt in heel Exodus niet genoemd. De namen van deze twee vrouwen zijn wel opgeschreven. Het is alsof God zegt: ‘Die farao, die mag je vergeten, maar deze vrouwen, die moet je onthouden’. Hij laat bovendien zien hoe moedig en hoe vindingrijk zij zijn. Jezus zou later spreken over zo onschuldig zijn als een duif en zo listig als een slang. Dat waren deze vrouwen. Wij, christenen, mogen net als zij vertrouwen op Gods wijsheid. Maar waarom gehoorzamen deze vroedvrouwen de farao eigenlijk niet? Omdat deze Egyptische machthebber een misdadige opdracht geeft. Gods bevel gaat boven het aardse bevel uit. God wil niet dat baby’s worden gedood. Als de overheid dit soort wetten uitvaardigt of als de overheid de kerk vervolgt, dan hoef je de regering dus niet in alles te gehoorzamen. Nu levert dit wel een enorm spanningsveld op. Dat zien we ook in het Nieuwe Testament. Waarom zouden christenen überhaupt de overheid vertrouwen en doen wat zij zegt? Dit is precies waarom Paulus de christenen in Rome waarschuwt om wel hun burgerplicht te blijven doen. Hij spreekt namens God als hij zegt dat het evangelie boven alles gaat. Ons gedrag in de maatschappij is onze eerste getuigenis. Als we goed leven, dan hebben we de mensen om ons heen iets te vertellen. En ook Jezus zei dat we gewoon belasting moeten betalen. ‘Geef aan de keizer wat aan de keizer toekomt, e...