Aflevering Opinie | Achteruit Sparen

We sparen ons helemaal suf. DNB meldde dat we gezamenlijk €600 mrd bij elkaar hebben gespaard. Sparen is een deugd, maar waarom zoveel? Dat is een goede vraag. Het levert immers niets op. In de afgelopen tien jaar lag de gemiddelde Nederlandse spaarrente maar liefst 2,7% onder de inflatie. Leuk dus, dat sparen, maar je kunt er ieder jaar 2,7% minder van kopen. Je spaart dus achteruit. Er zijn veel verklaringen voor dit fenomeen. De eerste is dat de cao-lonen in principe met de inflatie meestijgen. En stel, je hebt een eigen huis, dan veranderen je hypotheeklasten niet, maar je krijgt wel meer loon. Drie jaar geleden adviseerde ik iemand om een woning te kopen. Hij was een beetje terughoudend, vanwege een mogelijke daling van de huizenprijzen. Ik rekende even voor wat een vergelijkbare huur bij 2% inflatie per jaar zou worden: na dertig jaar zou een huur van €1400 naar €2500 zijn gegroeid. Terwijl bij koop zijn lening zou zijn afgelost. En nu blijkt na drie jaar dat de inflatie maar liefst 18% was. Zijn hypotheeklasten bleven hetzelfde, terwijl zijn salaris met de inflatie meesteeg. Dan hou je opeens iedere maand flink wat geld over. En dat verdwijnt vaak automatisch naar de spaarrekening. Een tweede factor is de onzekerheid. Consumenten zijn erg somber over de economie en hun eigen financiën. Al 66 maanden op rij is het consumentenvertrouwen negatief. Een record, volgens het CBS. Op zich is het vreemd, want de arbeidsmarkt is nog steeds uitstekend. Mogelijk speelt de onstabiele politieke situatie een flinke rol. Maar ook hoge geldontwaarding zorgt voor onzekerheid. Decennialang dachten we nooit meer hoge inflatie te krijgen. Dat perspectief is de afgelopen paar jaar wel veranderd. Een laatste verklaring is de fiscale behandeling. Spaargeld wordt volgens de Belastingdienst geacht 1,44% op te brengen. Beleggingen 5,88%. Zelfs als het saaie staatsobligaties zijn met 2% rente. Dat is vreemd. Als je extra risico loopt wil de staat een deel van de opbrengst. Maar als je verlies lijdt, betalen ze niet bij. Dat is onrechtvaardig. In risico/rendement-perspectief is sparen dus wellicht slimmer dan beleggen. In dat opzicht zou de voorgestelde ‘platte vermogensbelasting’ van ChristenUnie-kamerlid Pieter Grinwis een beter idee zijn, alleen al vanwege de uitvoerbaarheid. Dit zou een lang verwacht einde kunnen maken aan de box 3-soap. Het leuke aan al deze verklaringen is dat ze gebaseerd zijn op de gevoelens van consumenten. Het onderstreept eens te meer dat economie geen exacte, maar een sociale wetenschap is. Zelfs achteraf is het moeilijk om met 100% zekerheid te bewijzen dat je in economische zin gelijk of ongelijk had. Misschien maakt dat economie ook wel zo leuk. Of spreek ik nu alleen voor mezelf? Over de column van Corné van Zeijl Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD. See omnystudio.com/listener for privacy information.