Aflevering 372 - Nieuwe Partijen Als Nederlandse Traditie - En De Afgrond Die Altijd Weer Dreigt

Ook bij de Tweede-Kamerverkiezingen van 2023 treden weer allerlei nieuwe partijen aan. Maar hoe nieuwe is 'nieuw'? Jaap Jansen en PG Kroeger verkennen de opvallende wortels en tradities van de voortdurende 'partijvernieuwing' die vanaf de invoering van het algemeen kiesrecht traditie werd. Nieuw is in ons land eigenlijk oud. Daarom is het extra de moeite waard juist nu de historie en politieke cultuur na te gaan die eerdere nieuwe partijen met zich meebrachten. Zo is het opvallend hoe na 1918 de liberale stroming zichzelf meerdere keren door nieuwe partijvorming moest uitvinden. Dat gebeurde zowel in de jaren twintig, als na de bevrijding met eerst nota bene de PvdA en daarna de afsplitser daarvan: de VVD. En later met de oprichting van D66 en in zekere zin ook met de afsplitsing van VVD-Kamerlid Geert Wilders. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact met u op Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier *** Veel nieuwe partijen - ook D66 - presenteerden zich als 'antipartij': tegenstander van de verzuiling of het politieke establishment. Ze wilden allemaal een nieuwe bestuurscultuur! Dit komt keer op keer aan de orde gedurende de voorbije eeuw. Van de NSB in de jaren ’30 tot de ouderenpartijen in de jaren ’90 en de Leefbaren daarna. Ook bij Pieter Omtzigts Nieuw Sociaal Contract komt dit motief terug. Het idee van het nieuwe tegen 'de oude politiek' zou oud als de weg naar Rome. Het particularisme dat al in de late Middeleeuwen en de Republiek zo kenmerkend was komt steeds ‘geheel vernieuwd’ naar boven. PG ziet drie afgronden waar nieuwe politieke groeperingen in kunnen tuimelen en tenondergaan. De eerste is het risico van 'het ego'. Omdat veel van zulke clubs geen eigen, samenhangende filosofie of politieke koers kennen, hangt veel - zo niet alles - af van de aantrekkingskracht van het boegbeeld. Dat maakt uiterst kwetsbaar. Het tragisch lot van de LPF en de immer voortdurende chaos bij 50Plus laten dat zien. Maar ook de verwarring die BBB kweekte met de lancering van premierskandidaat Mona Keijzer heeft hier alles mee van doen. De tweede gapende afgrond is die van de noodzaak tot selectie en screening. Als een nieuwe beweging een hoop enthousiasme trekt, maar nog geen duidelijke koers of stevige organisatie kent, dreigen al gauw problemen. Zowel FVD als BBB zeiden stellig daar veel aan gedaan te hebben, maar de narigheden die ook bij hen opdoken spreken toch andere taal. Bij NSC moest zelfs de voorzitter, tevens partij-ideoloog, plots vertrekken. Zeer riskant is de verleiding om BN'ers en spraakmakende columnisten aan te trekken als stemmentrekker. Of het nu Theo Hiddema, Annabel Nanninga, Zihni Özdil, Yesim Candan of Rosanne Hertzberger betreft, de risico's loeren overal. Parmantig meningen verkondigen is zelden een adequate voorbereiding voor gedegen parlementair handwerk. Wilders heeft daarom bewust gekozen voor 'een dictatoriaal voluntarisme'. Er is bij hem geen screening of selectie, er is zijn strikt persoonlijke personeelsbeleid dat nu zelfs een loyale kracht als Harm Beertema tot rebellie voert. De derde afgrond is die van de gedachte 'Het Volk Wil Het'. Als nieuwe groeperingen zelf gaan geloven wat aan soms bijna messiaanse verwachtingen op hen geprojecteerd wordt, verlezen ze snel het zicht op de realiteit. Dat overkwam de LPF en zijn vele afsplitsingen, nu weer JA21. NSC zal hier heel alert moeten zijn. Zo zijn enthousiaste vrijwilligers in zo'n fase vaak 'linke soep'. Opvallend is dat alle eerdere voornemens van die nieuwe partij over omvang, lijst, program en een mogelijke premierskandidaat snel weer achterhaald bleken. *** Verder lezen I&O Research - Politieke peiling 27 september 2023 *** Verder luisteren 370 - Nieuwe coalities en gratis bier 365 - Lijsttrekkers, kandidaat-premiers, verkiezingsprogramma's: de campagne gaat van start 364 - Een krankzinnige campagne 362 - Wordt Dilan Yesilgöz de Ad Melkert van 2023? Opmerkelijke overeenkomsten met het omwentelingsjaar 2002 334 - Provinciale-Statenverkiezingen 2023: zware klappen in een verdeeld land 332 - De lange kleurrijke traditie van 'Boerenpartijen' 195 - PvdA en CDA: ooit dominante machtspartijen, nu grote verliezers. Hoe komt dat? En hoe nu verder? 162 - Pieter Omtzigt over macht en tegenmacht 161 - Hans van Mierlo, een politieke popster 134 - 40 jaar CDA, 10 jaar CDA-congres in de Rijnhal. 'Doe dit ons land niet aan' 110 - Overleggen in crisistijd: Hans de Boer en Han Busker, voorzitters van de Stichting van de Arbeid *** Tijdlijn 00:00:00 – Deel 1 00:48:18 – Deel 2 01:25:51 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.