Aflevering 163 - De Ondergang Van De Sovjet-Unie: Hoe Een Wereldmacht Verdampte

Dertig jaar geleden implodeerde een supermacht. Niet door een gruwelijke burgeroorlog, een nucleair conflict of andere oorzaken die in de wereldgeschiedenis soms de ondergang van een groot rijk in gang zetten. De Sovjet-Unie hief zichzelf op. Het Kremlin streek letterlijk voor het laatst de rode vlag met gouden hamer en sikkel. Hoe kon dat? Wat gebeurde er in de aanloop naar deze implosie? Was deze onvermijdelijk, een bedrijfsongeval, een samenzwering?Na de reeks podcasts van Betrouwbare Bronnen over de Val van de Muur en de Wiedervereinigung van Duitsland volgt bijna als vanzelfsprekend een serie over hoe die gebeurtenissen in de rest van de communistische wereld van toen doorwerkte. Minstens zo dramatisch en vol van soms alweer vergeten, toen niet altijd waargenomen feiten en gebeurtenissen.Jaap Jansen en PG Kroeger beginnen het verhaal in 1961, nu precies 60 jaar geleden. Niets wees erop dat de Sovjet-Unie nauwelijks nog één generatie zou voortbestaan. Integendeel. Dat jaar vierde zij haar grootste triomf. Heel de wereld volgde ademloos wat vanuit Moskou gepresteerd werd. De man die als eerste mens door het heelal om de aarde vloog was in een klap een held, een historische figuur; symbool van hoe dynamisch, innovatief en machtig het Kremlin-regime wel niet was. Joeri Gagarin was het bewijs dat ‘wij het kapitalistische Westen in tien jaar zullen begraven!’ zoals partijleider Nikita Chroesjtsjov stralend voorspelde.Maar 1961 gaf nog een signaal af. Burgers in vazalstaat Oost-Duitsland ontsnapten in zulke grote aantallen de rode heilstaat’, dat alleen een fysieke muur die exodus nog kon afstoppen. 13 augustus in Berlijn wees op nog heel iets anders. De reus stond op lemen voeten. Dat werd pijnlijk duidelijk toen Chroesjtsjov in de jaren daarna ten val kwam door zijn impulsieve aanpak en zijn opvolgers een neostalinisme introduceerden.Als wereldspeler en atoommacht was de Sovjet-Unie onder Leonid Brezjnew in die jaren tussen 1965 en 1985 op de toppen van invloed en kracht, maar interne verlamming en misgrepen ondermijnden die indruk toen al. De schaduw van de ‘Vozhd’, de baas Jozef Stalin bleef over het regime hangen, zelfs zijn megalomane plannen om de Sovjet-Unie fysiek, cultureel en sociaal te herrichten bleven leidend voor zijn opvolgers. Brezjnew werd daarbij onverwacht geholpen door de oliecrisis. Maar ook reusachtige stromen ‘oliedollars’ konden het Kremlin niet op andere gedachten en initiatieven brengen.Met de ‘détente’ en opening naar Europa door de ‘Ostpolitik’ kon de supermacht ook intern de greep op de eigen samenleving en de vazalstaten niet meer overeind houden. Met China groeide een veracht broederland juist in deze jaren uit tot een dynamische concurrent. Niet alleen de oude leiders in het Politburo verkalkten jaar op jaar, ook hun ideologische ambities, hun economisch beleid en hun geopolitieke strategie verloren het zicht op de realiteit. De dynamiek van de Gagarin-jaren en de petrodollars onder Breznjew konden niet langer verhullen dat de supermacht labiel en armoedig werd. En toen kwam Gorbatsjov.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show*** Verder kijken Film Navalny over Poetin Gagarin in de ruimteGagarin in MoskouHet keukendebat van Chroetsjov en Nixon***Verder luisterenBB 135 - 30 jaar Duitse eenheid: Carlo Trojan, de Nederlander die meeonderhandeldeBB 93 - Hoe Gorbatsjov en het Sovjet-imperium ten onder gingenBB 84 - Hoe Kohl met Gorbatsjov de Duitse eenwording regeldeBB 72 - 'Wir sind ein Volk!', December 1989: Helmut Kohl in Dresden + Geheim gifwapen Sovjet UnieBB 61 - PG Kroeger over de val van de Berlijnse MuurBB 53 - 1989 - PG en de viering van 40 jaar Deutsche Demokratische RepublikBB 21 - PG over Poetins rolmodel Tsaar Nicolaas IBB 19 - Anne Applebaum: Poetin en de destabilisering van het Westen*** Tijdlijn00:00:00 – Intro00:06:35 – Deel 101:00:41 – Deel 201:30:20 – Uitro01:31:04 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.