Aflevering Column | Zelfrijdende Auto Doodt Zwerver

Zo moet je kiezen tussen het doodrijden van een oude oma of een crimineel. Dood je liever de inzittende van de auto of een voetganger met een kat? Rijd je liever vier criminelen plaat of laat je een echtpaar in de auto sterven? Na het openbaren van mijn morele keuzes kreeg ik commentaar. Zo vonden velen dat ik dikke mensen discrimineerde, omdat ik ze eerder zou laten sterven dan mensen zonder overgewicht. Ook mijn keuzes over daklozen beviel niet iedereen. Omdat de daklozenopvang in ons land vrij goed geregeld is, begrijp ik niet dat je op straat gaat liggen. Waardoor ik drie daklozen eerder laat sterven dan twee volwassenen. Deze week publiceerde Nature een verkennende studie over de uitkomsten van de moral machine. De onderzoekers analyseerden bijna veertig miljoen beslissingen van mensen uit 233 landen. Kinderwagens, kinderen en zwangere vrouwen sparen we het liefst met een zelfrijdende auto. Honden, criminelen en katten krijgen minder snel de voorkeur. Waarbij een hond zelfs boven de crimineel staat. De volgende stap in het onderzoek zal het toevoegen van meer variabiliteit zijn. Wat als er bekenden in het spel komen? Heeft huidskleur of religie invloed? Wat doen we met de rangen en standen in een land? Moet een zelfrijdende auto andere beslissingen nemen in het egalitaire Nederland dan in het hiërarchische Japan? We kunnen het allemaal onderzoeken, bedenken en uiteindelijk programmeren. De ware aard van de mens komt echter pas naar voren als hij daadwerkelijk voor de keuze gesteld wordt. Liggend op je comfortabele driezitsbank kun je beslissen dat een oma eerder dood mag dan een zwerver of andersom. Maar als je zelf zou rijden zou je dankzij de spanning zomaar anders kunnen beslissen. Nu kun je het prettig vinden dat we verlost zullen worden van de willekeurige onberekenbaarheid van de mens. Maar het is ook jammer. Ik kreeg deze week moeilijk het beeld van mijn netvlies van de zwever in een portiek in Utrecht die me aankeek nadat ik mijn Tesla vlak naast zijn slaapplek geparkeerd had. Over tien jaar moet hij op zijn hoede zijn, omdat hij door de zelfrijdende auto als één van de eerste het onderspit zal delven. Juist de onberekenbaarheid van het oogcontact heeft een waarde die je vooraf moeilijk in een machine kunt stoppen. See omnystudio.com/listener for privacy information.