Aflevering Afl. 3 Triumph Des Willens

“Het mag goed zijn macht te hebben die op geweren rust, beter is het om het hart van een volk te winnen.” Joseph Goebbels (1897-1945), minister van Propaganda van het Derde Rijk Goebbels parafraseert hier de zestiende-eeuwse Florentijnse schrijver Macchiavelli, die het bekende werk Il Principe schreef over macht. De minister van Propaganda en Volkserklärung definieert daarmee de essentie van propaganda: de harten van mensen voor je winnen, zodat je ze niet met geweld hoeft te onderdrukken. Goebbels wordt gezien als het brein achter de propagandamachine van de nazi’s en de beïnvloeding en indoctrinatie die miljoenen mensen achter een gevaarlijke gek met extreme denkbeelden liet aanlopen en ze deed geloven dat hij de verlosser was. Alles wat Hitler zei, ging er bij een groot deel van het Duitse volk in als zoete koek. Goebbels wist als geen ander het potentieel van nieuwe media – zoals film – voor zijn werk op waarde te schatten. De film Triumph des Willens (1935) van Leni Riefenstahl staat bekend als een iconisch beeld van de propaganda van het Derde Rijk. Het is een ‘documentaire’ weergave van de ‘partijdag’van de NSDAP in Neurenberg in 1934. Riefenstahl legde in opdracht van Hitler persoonlijk de hoogtepunten van het partijcongres vast en maakte het in de haar kenmerkende vernieuwende stijl tot een bombastische promotiefilm voor de macht van Hitlers Derde Rijk. Ze liet zich daarmee – bewust of onbewust – voor het karretje spannen van het naziregime en werd een werktuig in Goebbels’ propagandamachine. Hoewel het effect van de film door historici wordt gerelativeerd, heeft Triumph des Willens voor een groot deel het beeld dat de buitenwereld had en heeft van het Derde Rijk bepaald. En de propaganda miste zijn uitwerking niet. Door de gebruikte leuzen, symboliek en technieken bleef een groot deel van het Duitse volk Hitler steunen tot het bittere einde.